Het is opvallend hoeveel Engelse woorden in gesprekken of teksten worden gebruikt. Er is geen bezwaar tegen de taal van Shakespeare, het is trouwens een wereldtaal. We evolueren naar een tweetaligheid en dat is ongetwijfeld gunstig. Het probleem ligt bij het door elkaar gebruiken van Engelse en Nederlandse woorden en dat bevestigt het gebrek aan taalgevoeligheid en creativiteit.

Communicatiespecialisten beweren dat taal een zwak communicatiemiddel is. Woorden verschillen van betekenis als we het accent verleggen of kunnen door iemand anders verkeerd geïnterpreteerd worden. Lichaamstaal is direct, oprecht en duidelijk in tegenstelling tot de geschreven of de gesproken taal. Door de digitalisering worden zinnen zoveel mogelijk ingekort tot kernachtige boodschappen en missen daardoor hun emotionele lading. Taal is een spel van woorden waarmee we zakelijke boodschappen, technische of wetenschappelijke gegevens overbrengen, maar ook onze diepste menselijke gevoelens. Taal is genieten van de wijze waarop een boodschap wordt uitgedragen en zegt veel over de persoonlijkheid van iemand. We willen de vooruitgang niet afremmen, toch zien we taalvervuiling als een mentale, culturele en emotionele achteruitgang. Door meteen naar Engelse woorden te grijpen, bevestigen we een zekere mentale en creatieve luiheid. Het getuigt van oppervlakkigheid, eigen aan deze snelle samenleving. Veel Engelse begrippen zijn relatief nieuw en kennen vaak geen Nederlandse varianten. Het is een uitdaging om naar een correcte vertaling te zoeken en daarmee onze taal te verrijken.

ETYMOLOGIE
Taal is dynamisch en woorden kennen vaak een korte of lange geschiedenis. Neem het woord ‘gesofistikeerd’ dat we allemaal gebruiken om iets aan te duiden dat erg ingewikkeld of verfijnd is. Dit woord gebruiken we pas sinds 1950 en is afgeleid van het Franse woord ‘sophistiqué’ of het Engelse woord ‘sophisticated’. Andere woorden zijn vaak heel oud en afgeleid van het Latijn zoals het woord ‘radijs’ dat we sinds 1484 gebruiken en van het Latijnse woord ‘radix’ wat wortel betekent, is afgeleid. Ieder jaar wordt het woordenboek van ‘Van Dale’ met nieuwe woorden aangevuld. Daarnaast gaan we op zoek naar het woord van het jaar. Dergelijke initiatieven bevestigen dat de Nederlandse taal springlevend is.

LITERATUUR
Auteurs en dichters spelen vanuit hun ivoren toren met taal en weten de schoonheid tot uiting te brengen door het uitbalanceren van woorden in een vloeiende volgorde met een aangenaam leesritme. Literatuur en poëzie is niet voor de elite, maar voor iedereen bedoeld. Taal is het klankbord van de ziel en kan meeslepend en ontroerend zijn, een uiting van vreugde, droefheid of dankbaarheid, van verontwaardiging of boosheid. Taal kan heftig en afdwingend zijn zoals de protesttaal tijdens een betoging of verdedigend bij een discussie. Taal wordt zacht en bijna onhoorbaar gefluisterd of hard geroepen of brutaal uitgeschreeuwd. Taal leent zich tot ontelbare uitdrukkingen van onze gemoedstoestand. Ouders staan in bewondering voor de eerste woordjes die een peutertje over zijn lippen brengt of een eerste nieuwjaarsbrief werkt vertederend. Jongeren hebben een goed ontwikkelde gesproken taal met een rijke woordenschat. Door de digitalisering gaat men anders om met taal en daardoor lukt het voor hen minder goed om taal in woorden aan het papier of een digitale drager toe te vertrouwen. Ze kiezen liever voor icoontjes, voor vluchtige berichtjes die alleen nog een communicatief karakter dragen.

DE KRACHT VAN DE TAAL
Decennialang werd de spot gedreven met de Brusselaren omdat ze Franse en Nederlandstalige woorden door elkaar gebruikten. Er is niets tegen de mooie Franse taal met zijn haast aristocratisch karakter en zijn mooie poëtische klanken, maar verkracht de schoonheid van de taal niet door er een brabbeltaaltje van te maken. Spreek iedere taal afzonderlijk vanuit respect voor de eigenheid en taalzuiverheid. Door het wegvallen van de dialecten, wat sommige onderzoekers betreuren, spreken veel mensen accentloos Nederlands. Een accentje heeft ook zijn charme zoals het sterk ritmisch West-Vlaams, de taal van Guido Gezelle. De zangerige Limburgse taal weerspiegelt de rijke taalgeschiedenis van het Maas-Rijnlands, de taal van Karel De Grote en van Hendrik van Veldeke. De kracht van de taal ligt niet alleen in zijn historische perspectieven, maar vooral in zijn huidige verbindende werking. Het hoeft niet altijd perfect te klinken, maar laten we voorzichtig zijn met taalvervuiling. Laten we streven naar het behoud van onze mooie en rijke Nederlandse taal in zijn zuivere vorm, ontdaan van modieuze trends en een te veel aan Engelse woorden. Dominiek Claes is journalist en verzorgt een rubriek ‘De bijzaak’ in de krant ‘Het Belang van Limburg’. Hij schreef een mooie satire waarin hij het overdreven gebruik van Engelse woorden hekelt. Hij schreef dit artikel in volle coronatijd.

SOCIAL DISTANCY
Voelt u het ook? Sinds we in de lockdown zitten, beginnen we allemaal de feeling om te lachen wat te verliezen. We beginnen ons allemaal overstressed te voelen. Awel, ik erger mij ook aan het woord ‘social distance’. Of nog erger, social distancy, Wie begot heeft dat woord nu weer bedacht? Van onze ondernemers en bedrijfsleiders waren we dat al gewoon. Die gebruiken voortdurend woorden als turnover, human resources, turnaround, earnings before profit, Excel files en key performance indicators. Nu beginnen onze politici hun taal ook al te verengelsen. Social distance, hoe bedenken ze het? Awkward vind ik dat! Om te beginnen, die distance is helemaal niet social. Er moet zeker anderhalve meter tussen zijn. Trouwens, de mensen zijn nooit eerder zoveel bezig geweest met social media! Van een social distance is dus helemaal geen sprake. En waarom by the way moest dat nu weer een Engelse term zijn? Oh my god, dit is toch totally funcked up! Het moet iemand met een serieuze mind zijn die dat heeft bedacht. Als het de bedoeling was om een term te bedenken die Generation Z zou aanspreken, dat is dat totaal upside down! Hadden ze daar geen andere tool voor kunnen bedenken? Of heeft een of andere boomer weer zijn best gedaan om zichzelf een jeugdig image aan te meten? Had de bedenker ervan misschien al langer last van een burn-out, de loser? Ik weet het niet, zowel de online media als de gamewereld staan tegenwoordig vol van Engelse woorden. Maar voor mij klinkt social dystancy toch een beetje als sciencefiction. Stel u voor dat controlerende flikken een paar chillende jongeren toeroepen dat ze social distance moeten bewaren? No way, dat slaat toch nergens op! Ik begin ervan te flippen! Hadden we in plaats van social distancy niet gewoon ‘veilige afstand’ kunnen bedenken? Of ‘gezonde afstand’ easy toch! Dan zou mijn moeder zaliger, die helaas niet meer alive and kicking is, dat ook nog begrepen hebben. En dan slijten ze bovenop de social distance nog eens een lockdown. Sure Thing! Nu, het woord quarantaine is ook niet my cup of tea. Dat is me te Frans. Ophokplicht, dat zou een goede benaming geweest zijn. Dat kennen we nog van in de dioxinecrisis. Enfin, daar is het wellicht te laat voor. Damage is done. Ik ga terug mijn kot in, en wens u allen nog een fijne dag. En vooral , stay healthy! Fingers crossed!