Ieder mens bezit bij zijn geboorte 50% van de genen van zijn vader en 50% van zijn moeder. Deze genetische combinatie maakt dat ieder mens een uniek wezen is, maar met herkenbare persoonskenmerken van ouders en grootouders. Ook onze constitutie of lichamelijke gesteldheid is bepalend voor onze persoonlijkheid. Opvoeden gebeurt van binnenuit en niet zoals vroeger van buitenaf.
WIE BEN IK?
Ieder mens kent graag het antwoord op de vraag ‘wie ben ik?’. Nochtans vinden we dat antwoord in onze uiterlijke kenmerken zoals constitutie, gezichtsstructuur, mimiek of gelaatsuitdrukking, lichaamstaal, smaakvoorkeur, kleurgevoel en gedrag. Sommige mensen denken dat ze zich anders kunnen voordoen dan ze zijn, maar dat lukt niet helemaal. Het feit dat ze zichzelf niet durven tonen, zegt veel over hun zwakke of complexe persoonlijkheid. De signatuur van de eikenboom toont overmoed en een onverwoestbare levenskracht en doorzettingsvermogen. Dezelfde positieve kwaliteiten vinden we terug bij sommige mensen die als leiders of doorzetters worden omschreven. Zij hebben een sterke wil, een doordringende blik en handelen vaak impulsief. Er is een analogie tussen de mens en de natuur en dat heeft men te lang verwaarloosd.
LICHAAM EN GEEST ZIJN EEN
Vanuit een dualistische denkwijze worden lichaam en geest nog steeds gescheiden benaderd, een zienswijze die teruggaat tot Socrates. Nog altijd overheerst deze opvatting in haast alle disciplines. Lichamelijke aspecten werden eeuwenlang als minderwaardig en negatief beoordeeld. Het accent werd gelegd op de intelligentie, de psychische en cognitieve mogelijkheden. Volgens deze visie staat het lichaam te dicht bij de natuur en het dier. Deze denkwijze is totaal achterhaald en past niet in een relationeel denkpatroon waar men verbanden legt die leiden tot een totaalbeeld. Helaas staat dit in schril contrast met onze huidige werkelijkheid. Met fysieke klachten gaan we naar de arts en met psychische en emotionele problemen kloppen we aan bij de psychiater of de psychotherapeut. Uiteraard zijn er klachten die een louter fysieke behandeling nodig hebben zoals een botbreuk, het vervangen van een heup, een orgaantransplantatie enz. De meeste fysieke ziektes hebben een psychische uitstraling of omgekeerd reflecteren psychische of emotionele stoornissen in fysieke ongemakken. Wat ligt er op uw lever of mijn maag draait zich om, zijn oude en bekende wijsheden. Onze geest zit in iedere cel want ons lichaam is onze geest en onze geest is ons lichaam.
OPVOEDEN
Te lang hebben opvoeders en leerkrachten een gedragspatroon opgedrongen dat relevant was aan het maatschappelijk of religieus denken. Opvoeding stond vaak in het teken van een normenpatroon dat erg ver afstond van de eigenheid van het kind. Een kind dat ordelijk is, zijn taken op tijd inlevert, geen ezelsoren aan zijn schriften heeft, wordt geprezen en haalt hoge cijfers. Deze kwaliteiten zijn aangeboren en omschrijven we als een gedrevenheid naar perfectionisme. Andere kinderen hebben andere talenten die niet passen in dat vooringenomen ideaalbeeld. Kinderen met een slanke en sportieve lichaamsbouw zijn meestal snel in denken en handelen. Zij zijn joviaal, leggen snel sociale contacten en hebben een rijke fantasie. Zij zijn eerder slordig van aard, speels, relativeren gemakkelijk en kiezen vaak voor de gemakkelijkste oplossing. Het mollig kind is introvert, eerder verlegen, erg behulpzaam en slooft zich uit in ruil voor wat waardering en aandacht. Het gedreven kind gedraagt zich op zijn beurt gemakkelijk als een dwingeland, drukt zijn ideeën door en neemt gemakkelijk de leiding. Ieder kind heeft zijn eigenheid met aangeboren persoonskenmerken en opvoeden moet van daaruit vertrekken. Ieder kind moet de kans krijgen zich te ontwikkelen vanuit deze eigenheid, maar in functie van de samenleving. Sociaal gedrag en discipline zijn daarbij doorslaggevend.
NIEUWE INZICHTEN
Steeds meer onderzoekers doorbreken dat vastgeroest beeld van de gespleten mens en zoeken naar de wisselwerking tussen fysieke en psychische aspecten. Positieve gevoelens uiten zich in fysieke processen. Een verkeerde voeding ligt vaak aan de basis van gedragsproblemen en worden niet opgelost met gesprekstherapie, maar met een gezond voedingspatroon. Voedingsadditieven of E-nummers, toegevoegde suikers, zoetstoffen, te veel dierlijk eiwit en vet, een verstoorde darmflora (microbioom) of chronische constipatie liggen aan de basis van talrijke psychische, psychiatrische en neurologische problemen. Het is te gemakkelijk om de oorzaak van een depressie of een gedragsstoornis in de opvoeding, de echtscheiding van de ouders of andere omstandigheden te zoeken. Men maakt vaak de fout door geen onderscheid te maken tussen oorzaak en uitlokkende factor. Er zijn volwassenen die nog altijd gebukt gaan onder de echtscheiding van hun ouders die ze als kind hebben meegemaakt terwijl anderen dat hebben verwerkt. De echtscheiding is niet de oorzaak, maar een uitlokkende factor en de persoonlijkheid bevat het vermogen om met tegenslagen of ontgoochelingen om te gaan. Een kind met existentiële angsten gaat daar anders mee om dan een kind dat goed kan relativeren.
LICHAAMSWERK
In de tweede helft van de vorige eeuw zijn er onderzoekers geweest die alle aandacht op het lichaam vestigden en spraken van ‘lichaamswerk’. We vinden dit nog terug in de fitnesscentra waar alle aandacht gaat naar de opbouw van de spieren en spierkracht. Het lichaam domineert zoals in sportclubs of in de cosmetische wereld. Echte schoonheid komt van binnenuit. Er wordt de laatste jaren enorm veel aandacht besteed aan het gezondheidseffect van beweging zoals wandelen, joggen, fietsen, zwemmen, sportbeoefening enz. Men stelt vast dat beweging de doorbloeding activeert, niet alleen van het lichaam, maar ook van de hersenen. De hersengebieden die instaan voor ons gevoelsleven, ons welbevinden of onze cognitieve vermogens werken daardoor beter en dat heeft een positieve invloed op ons gedrag. Therapeuten die zich gespecialiseerd hebben in gastro-intestinale therapieën stellen vast dat zware psychische aandoeningen verbeteren of verdwijnen na een grondige detoxkuur of een reeks hoge darmspoelingen. Er wordt ook steeds meer aandacht besteed aan de negatieve invloeden van medicijnen op gedragsstoornissen. Gezondheid betekent evenwicht tussen lichaam en geest en is optimaal functioneren. Overschakelen op denken in eenheid is niet eenvoudig omdat we de invloed van een dualistisch verleden met ons meedragen.