De commerciële wereld is op leugens en misleiding gebouwd. In de auto-industrie heeft VW aangetoond hoever men met bedrieglijke praktijken kan en durft te gaan. De kwaliteitslabels van huishoudelijke toestellen lijken niet te kloppen en die op voedingsproducten zijn meer dan misleidend. In wat een wereld leven we? Iedereen vindt het normaal dat er bij officiële instellingen gelobbyd wordt en dat daardoor de grenzen van het fatsoen niet worden overtreden, maar is dat wel zo? Zelfs de consumentenverenigingen staan vaak machteloos tegenover de machtige bedrijven die alles naar hun hand zetten. De laatste jaren worden we overrompeld met labels en keurmerken op voedingsproducten om de steeds luider wordende kritiek te neutraliseren. Het grote probleem is dat al deze labels niet gecontroleerd worden, maar steunen op het principe van vrije meningsuiting want het gaat hier om de mening van de fabrikant. De voedingsindustrie huurt dure reclamespecialisten in die deze slogans bedenken terwijl grafici er een kleurrijk en opvallend ontwerp bij bedenken. Laten we enkele van deze labels bekijken.
Belgisch vlagje
Het is niet verboden om de Belgische vlag op een verpakking af te drukken, maar iedereen denkt meteen dat het om een Belgisch product gaat. Daar zit nu precies de bewuste misleiding in. Het zet aan om dergelijke producten te kopen omdat de consument veronderstelt dat het een product van eigen bodem is met een beperkt transport, wat milieuvriendelijke consequenties heeft. Bij nader toezicht blijkt dat het niet om Belgische maar om Duitse melk gaat.
Bewuste keuze
Dit blauwe vinkje met blauwe cirkel moet aanduiden dat het product een betere keuze is binnen een groep van ongezonde voedingsproducten zoals frisdrank, roomijs of snacks. De fabrikant schuift de verantwoordelijkheid in de schoenen van de consument, want het is zijn bewuste keuze. De producten met een dergelijk label zijn meestal iets duurder, want er meer geld aan uitgeven is eveneens een bewuste keuze.
Gezondere keuze
Het blauwe vinkje met groene cirkel moet aangeven dat het om een gezond product gaat, met voedingsstoffen uit de zogenaamde ‘schijf van vijf’. Groen staat immers voor veilig en veilig roept gezondheid op. Het zoutgehalte wordt meestal iets verlaagd, suiker wordt door zoetstof vervangen of men voegt er wat extra vezels aan toe. Net als bewuste keuze is ook deze label waardeloos en misleidend.
Dolfijn vriendelijk gevangen
Dit keurmerk staat op vis in blik en moet garanderen dat er tijdens de visvangst geen dolfijnen zijn gesneuveld. Dit label biedt absoluut geen garantie op duurzaamheid en zegt niets over overbevissing of andere bedreigde vissoorten. Tonijn leeft meestal niet in een gebied waar dolfijnen zwemmen. Het is gewoon krankzinnig om op een dergelijke wijze de consument te misleiden.
Betrouwbare labels
Er zijn slechts een handvol betrouwbare labels zoals ‘Fairtrade’ dat belooft eerlijke handel met het zuiden, goede arbeidsomstandigheden en eerlijke prijzen. Verder omvat het een aantal milieucriteria. Het label wordt gecontroleerd door onafhankelijke instanties, zoals het ook hoort. Dit label heeft niet als doel gezondheid te garanderen. Wijn, koffie en chocolade worden op een eerlijke wijze geproduceerd en verhandeld, maar het blijven ongezonde producten. ‘Flandria’ is een keurmerk van duurzaam geteelde groenten en fruit, maar is geen garantie voor biologische kwaliteit. ‘Streekproduct’ staat op ambachtelijke voedingsproducten. ‘V-label‘ wijst op vegetarische voedingsproducten en biedt de garantie dat het geen ingrediënten bevat afkomstig van gedode dieren.
Naast al deze labels zijn er de bedenkelijke vermeldingen van ingrediënten, voedingsstoffen en voedingsadditieven op het etiket. De gegevens zijn erg summier en even misleidend. De consument moet uiterst kritisch zijn en heel bewust zijn aankopen doen. Het is raadzaam de voorkeur te geven aan verse voedingsmid-delen die men zelf in de eigen keuken bereidt. Dan ligt men niet wakker van al deze misleidende labels. Voedingsproducten, met of zonder labels, zal men zo weinig mogelijk gebruiken. We krijgen regelmatig reacties binnen van gezinnen die deze raad opvolgen en steeds minder voedingsproducten kopen. Het is een beetje wennen en organiseren, maar wie de natuurlijke smaken van verse voedingsmiddelen herontdekt heeft, staat weigerachtig tegenover al deze voorverpakte voedingsproducten.