Al vanuit de jaren zestig van de vorige eeuw legt men een verband tussen cholesterol en het verhoogde risico op hart- en vaatziekten. Cholesterol is een vetachtige substantie die tot de sterolen behoort en verschillende gunstige functies in het lichaam heeft. Cholesterol is niet de boosdoener. Het is bekend dat niet alle hartpatiënten een verhoogd cholesterolgehalte hebben terwijl niet iedereen met een verhoogd cholesterolgehalte aan hart- en vaatziekten lijdt. Moedermelk, dat het primaire voedsel is van de baby, bevat 25 mg/100 g cholesterol en heeft als functie de groei te bevorderen.
We vermelden een aantal andere gunstige functies van cholesterol.
· maakt voor een derde deel uit van het galsap
· wordt in de lever omgezet tot galzuur
· is nodig voor een goede vetvertering en absorptie
· transporteert vitamine D dat in de huid wordt gevormd naar de nieren
· is een bestanddeel van de geslachtshormonen
· is een onderdeel van de bijnierschorshormonen
· maakt deel uit van de celwand van de lichaamscellen
Dat neemt niet weg dat cholesterol bij een groot aantal mensen de vaten verstopt en hart- en vaatziekten veroorzaakt. Deze mensen gebruiken vaak te grote hoeveelheden cholesterolrijke voeding zoals vlees, vis en kaas of slagen er niet in het overtollige cholesterol af te voeren. Gebrek aan beweging of fysieke inspanningen liggen vaak aan de basis. Erfelijke aanleg komt vrij veel voor alsook een ongezond voedingspatroon en een levenswijze vol stress.
Lipoproteïnen
Vetzuren, glyceriden, fosfolipiden zijn niet of moeilijk in water oplosbaar waardoor ze niet door het waterrijk bloed worden opgenomen. Daarom is een binding met eiwit nodig. Samen met eiwit vormen ze aggregaten die zich als oplosbare stoffen gedragen. Men noemt ze lipoproteïnen of vet-eiwitcomplexen. Ze staan in voor het vervoer van de vetten in het organisme en bestaan uit twee delen: een eiwitgedeelte (apoproteïne) en het vetgedeelte (lipidegedeelte). Lipoproteïnen worden voornamelijk in de lever en de darm geproduceerd en bevinden zich in het bloed. Ze worden geordend volgens de polariteit van de samengestelde elementen. Men klasseert ze volgens hun densiteit, dit is de verhouding tussen gewicht en volume en staan bekend als de goede en de slechte cholesterol. Hierbij gebruikt men de engelstalige afkortingen.
· VLDL: Heel lage densiteit lipoproteïnen.
· IDL: Middelmatige lage densiteit .
· LDL: Lage densiteit.
· HDL: Hoge densiteit.
In medische kringen wordt veel aandacht besteed aan hun fysiologische functie. Een geleidelijke verhoging van de densiteit van de lipoproteïnen gaat gepaard met een verandering van de lipidewaarde en de verhoging van de eiwitwaarde. LDL staat in voor het transport van het cholesterol naar de vaatwanden, vandaar dat LDL de slechte cholesterol wordt genoemd. HDL is de goede cholesterol omdat er een beschermende werking vanuit gaat naar hart en vaten. Het is niet uitgesloten dat HDL overtollige cholesterol elimineert. Bij een bloedanalyse geeft het laboratorium de verhouding aan tussen LDL en HDL. Zolang mensen zich vastklampen aan een voedingspatroon op basis van vlees, vis en kaas zal men te veel cholesterol in het bloed aantreffen. Veel mensen blijven er niet bij stilstaan dat een groot deel van het cholesterol door het lichaam zelf wordt aangemaakt. Bij een groot aantal mensen is een genetische of familiale belasting aanwezig. Zij krijgen het cholesterolgehalte niet of moeizaam op het gewenste niveau. Er zijn talrijke factoren die een rol spelen bij een te hoog cholesterolgehalte en die moeten aangepakt worden.
· Onevenwichtig voedingspatroon
· Genetische aanleg
· Overgewicht
· Roken
· Gebrek aan lichaamsbeweging
· Hoge bloeddruk
· Stress
· Darmverstopping en slecht werkende darm
· Belaste lever
Eigen aanmaak
Het is niet zo moeilijk om een cholesterolvrij dieet samen te stellen of het cholesterol sterk te reduceren. Het probleem ligt vaak in het feit dat het lichaam zelf te veel cholesterol aanmaakt in de lever en daar heeft men minder vat op. Toch zijn er factoren die een rol spelen bij het verlagen van de cholesterolspiegel en het afvoeren ervan. We gaan er even op in.
Voedingsvezels
Cholesterol komt hoofdzakelijk voor in voedingsmiddelen met weinig voedingsvezels (vlees, vis, kaas, eigeel). Voedingsvezels beperken de opname van cholesterol in de darm waardoor het niet of veel minder in het bloed wordt opgenomen. Voedingsvezels activeren bepaalde stollingsremmende stoffen, waardoor bloedklontertjes worden tegengegaan. Een goed werkende dikke darm heeft een gunstige invloed op de werking van de lever en daardoor gunstig bij de aanmaak en de afvoer van cholesterol.
Voorzichtig met zetmeel en suikers
Onderzoek op ratten heeft aangetoond dat de aanwezigheid van zetmeel en vooral in combinatie met geïsoleerde suikers (industriesuiker) het cholesterol sterk deed stijgen. Zetmeel in combinatie met industriesuiker komt in talrijke voedingsproducten voor. Alles wat onder de noemer ‘gebak’ en ‘snoep’ valt, behoort tot deze groep. Matig gebruik van genotsmiddelen is aan te bevelen bij een te hoog cholesterol.
Eet minder vlees, vis en kaas
De beste en de enige doeltreffende methode om de slechte vetten en het cholesterol te reduceren is minder vlees, vis en kaas eten, waardoor de inname van cholesterol drastisch vermindert. Vermijd zoveel mogelijk het gebruik van voedingsproducten met toegevoegd vet en geef de voorkeur aan voedingsmiddelen. Voedingsproducten zijn industrieel bereid en de consument krijgt nauwelijks informatie over de hoeveelheid toegevoegd vet, noch over de kwaliteit ervan. De etikettering is te vaag.
Gebruik meer plantaardige olie
Gebruik meer plantaardige olie met EOV en MOV vetzuren. Ze zijn een zegen voor de gezondheid en in het bijzonder voor het hart en de vaten. Door zijn hoge concentratie aan vloeibaar vet wordt een gedeelte van de olie afgevoerd en is werkzaam als glijmiddel in de dikke darm waardoor de ontlasting wordt bevorderd en dat betekent dat het cholesterol minder snel wordt opgenomen en het risico op darmkanker afneemt. Het gebruik van plantaardige olie versterkt de werking van de lever en remt de productie van cholesterol af.
Gebruik citroensap of azijn bij olie
Om de verteerbaarheid van olie te verhogen, is het aan te raden er citroensap of azijn aan toe te voegen wat een emulgerend effect geeft. Citroensap of azijn wordt steeds toegevoegd aan vinaigrettesaus en mayonaise, dat geeft een betere smaak en vertering. Door het beperken van dierlijke vetten krijgt men minder cholesterol binnen, door meer plantaardige olie te gebruiken produceert de lever minder cholesterol. Zo wordt uw cholesterolniveau gunstig beïnvloed. Laat u niet afschrikken door de vele calorieën die plantaardige olie levert. Binnen een gezond voedingspatroon neemt de olie slechts een klein gedeelte in. Een te vetarme voeding is echt niet gezond. Het lichaam moet dan vet uit koolhydraten aanmaken wat extra energie kost en veel afvalstoffen meebrengt. Te weinig vet zorgt voor een droge en harde stoelgang.
Blog in samenwerking met:
www.europeseacademie.be
www.natuurgeneeskundigen.be en
http://natuur-en-gezondheid.skynetblogs.be