Bore-out
Erger als burn-out

Door Jan Dries

Burn-out kent iedereen, opgebrand zijn door een te intense inzet op professioneel vlak, zichzelf voorbij hollen door een te grote werklust waarbij men vergeet de nodige pauze in te bouwen. Het gevolg is een totale psychische en fysieke uitputting. Bore-out is precies het tegenovergestelde en is gekenmerkt door een extreem gevoel van verveling en passief gedrag. Het lijkt eerder een nieuwe term voor een oud verschijnsel. Er is te weinig onderzoek gebeurd en de interpretatie of definiëring van het begrip loopt nogal eens uit elkaar. Bore-out verwijst naar verveling, maar is meer dan dat. Iedereen kan zich wel eens vervelen, maar dat is van voorbijgaande aard. De verveling is eerder een gevolg van een gebrek aan motivatie, het niet tonen van interesse en het uitblijven van initiatieven, maar ook een gebrek aan betrokkenheid, geen plezier in het werk vinden, altijd op zoek zijn om daaraan te ontsnappen. Op de vraag waarom bij sommige mensen de nodige prikkels ontbreken, kent niemand het juiste antwoord en dat maakt de behandeling moeilijk. Een bedrijfscoach probeert het werk of de functie bij te sturen, wat op zich goed is en meestal voor een tijdelijke verbetering zorgt. Het probleem is daarmee niet opgelost omdat bore-out meer is dan een organisatorisch probleem, de oorzaak ligt veel dieper. Burn-out is in vergelijking met bore-out een relatief gemakkelijk op te lossen probleem omdat uitputting zich spontaan kan herstellen, zeker na een heroriëntering van het beroepsleven en de nodige trainingen. Terwijl we bij burn-out afremmen, moeten we bij bore-out stimuleren en activeren.

Niet werk gerelateerd
Op de werkvloer komt Bore-out voor als vervelend binnen de bedrijfscultuur. Van een werknemer verwacht men enthousiasme, inzet, verantwoordelijkheidsgevoel, er moet gepresteerd worden en dat kan alleen door voldoende overgave. Een werknemer die aan bore-out lijdt wordt door zijn collega’s gezien als een blok aan hun been, men remt af, bederft de werksfeer en zorgt voor stilstand. Sommige denken dat er iets fout is met de werkverdeling of dat men het werk niet of onvoldoende aankan. Anders leren omgaan met de werktaken of van werk veranderen kan volgens hen een oplossing zijn. Wij gaan er vanuit dat bore-out niet werk gerelateerd is terwijl dit gedrag zich juist uit op de werkvloer. Dit is niet vreemd omdat daar een vorm van controle is, inzet en actie wordt verlangd en omdat een bedrijf prestatiegericht is. Bovendien is een werknemer een radertje in het geheel en als een van die radertjes stroef loopt, wordt heel het raderwerk afgeremd. Bore-out komt niet alleen op het werk voor, maar ook in de privésfeer. Ook daar slaat de verveling toe, blijven initiatieven uit en is weinig enthousiasme te bespeuren, men ziet immers tegen alles op. Vaak vindt het bore-outtype voldoening in zijn hobby’s of weet zijn leven bij te sturen op terreinen die binnen zijn beperkte interesse sfeer vallen.

Diepere oorzaak
De oorzaak ligt veel dieper en moet in de persoonlijkheid gezocht worden. Het gaat bijna altijd om een genetisch probleem. Het is belangrijk na te gaan of dit probleem in de familie voorkomt en daarbij zoekt men in de drie generaties. Personen met bore-out zijn traag, blijven hangen in hun comfortzone en zoeken altijd de gemakkelijkste weg. Het grote probleem is het ontbreken van prikkels. Vaak gaat het om hoogopgeleiden met een goede intellectuele ontwikkeling terwijl ambitie haast compleet ontbreekt. Zij vinden nergens voldoening in en streven niet naar vooruitgang. Passiviteit domineert hun leven. Angst, onzekerheid, gebrek aan assertiviteit, mentale en fysieke lusteloosheid, laag zelfbeeld en gebrek aan zelfvertrouwen zijn veel voorkomende symptomen. Innerlijke onrust en verhoogde vatbaarheid voor stress is hun niet vreemd. Niemand vindt het prettig om aan bore-out te lijden, maar hun probleem is dat ieder initiatief om te veranderen ontbreekt of als een onmogelijke oplossing ervaren wordt. Men blijft ter plaatse trappelen.

Sympathicus en parasympathicus
Het autonome zenuwstelsel bestaat uit de sympathicus en de parasympathicus. Beide houden elkaar in evenwicht en zorgen er voor dat wij optimaal functioneren. De sympathicus heeft als taak het organisme te stimuleren en wordt daarom vergeleken met het gaspedaal van een auto. Geven we te veel gas dan verhogen we de kans op een burn-out. De parasympathicus heeft als taak rust te brengen en wordt vergeleken met het rempedaal. Remmen we te veel af dan verhogen we het risico op een bore-out. We trekken de conclusie dat bij sommige mensen de sympathicus te zwak is en/of de parasympathicus te sterk waardoor de stimuli ontbreken om actief door het leven te gaan. Het antwoord waarom dit zo is, blijft tot op heden uit. Er zijn heel wat mogelijkheden om zijn leven te activeren, zeker als de persoon zich daarvoor openstelt. Persoonlijkheidsanalyse en aangepaste trainingen helpen.

Bore-out test
Onze eerste taak is vast te stellen in welke mate iemand aan bore-out lijdt. Bij sommigen gaat het om vage symptomen en een lichte vorm, bij anderen gaat het om een ernstig probleem waardoor men moeilijk functioneert op de werkvloer of binnen de samenleving. Er zijn personen die zich met hun probleem verzoend hebben en daarmee kunnen leven. Doe zelf even de test en kruis aan wat bij u past. Deze test is gericht op de werksfeer.

• Kijkt u regelmatig op uw horloge of de dagtaak er al op zit?
• Surft u tijdens het werk gemakkelijk op internet naar iets wat niet met uw werk te maken heeft?
• Ziet u op tegen iedere verandering op het werk?
• Zucht u gemakkelijk als u een nieuwe opdracht krijgt toegewezen?
• Bent u voortdurend op zoek naar afleiding?
• Bent u stressgevoelig?
• Kent u het gevoel van innerlijke onrust?
• Ziet u tegen alles op en neemt u zelden een initiatief?
• Voelt u zich voortdurend moe en futloos?
• Hebt u weinig zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld?
• Is passief gedrag u erg vertrouwd?
• Toont u geen interesse in uw job en beleeft u er weinig plezier aan?
• Geeft u soms de indruk dat u het erg druk hebt?
• Is er gebrek aan betrokkenheid?
• Is uitstelgedrag u niet vreemd?

Resultaat: tel alle aangekruiste symptomen op en vermenigvuldig met honderd en deel door 15. Dat geeft u het percentage dat u vatbaar bent voor bore-out.