Omdat hart- en vaatziekten nog steeds doodsoorzaak nummer 1 zijn, worden de vetten in een verkeerd daglicht gesteld, Als je aan iemand vraagt of hij zich gezond voedt, krijg je bijna altijd als antwoord: ‘Ja, want ik gebruik weinig vet.’ Mager voedsel staat al jarenlang in de belangstelling, maar is dat wel allemaal zo gezond? Het is hoog tijd om het onderwerp vet op zijn juiste waarden te beoordelen. We doen dit aan de hand van de zes meest gestelde vragen en geven daar een correct antwoord op.

Maakt vet ons dik?
Overgewicht is een complex gegeven en heeft enerzijds te maken met aanleg en anderzijds met voeding en levenswijze. De energie die eiwit, vet en koolhydraat levert wordt uitgedrukt in calorieën. Een calorie is een warmte-eenheid en heeft niets met goed of slecht te maken. Voedingsmiddelen die veel calorieën leveren zoals noten, zaden, pitjes, kaas of peulvruchten zijn de pure voedingsmiddelen omdat ze voedzaam zijn. Het wordt slechts een probleem als we meer calorieën binnenkrijgen dan we verbruiken. In tegenstelling tot eiwit en koolhydraat, levert vet 9,4 cal./100 g. Een vetrijke voeding is altijd calorierijk en kan zorgen voor een te veel aan calorieën. Het komt op een goede verhouding aan zoals 1 deel eiwit, 2 delen vet en 5 à 7 delen koolhydraat (natuurlijke suikers en zetmeel).

Is lichaamsvet gevaarlijk?
Vet zorgt voor een zekere beveiliging om schokken en stoten op te vangen en verder als voedselreserve. Het vetpercentage bij mannen ligt tussen 15 en 20%, bij vrouwen tussen 25 en 30%. Vet rond de heupen en billen is bij vrouwen normaal. Vet rond je buik en organen kan in de bloedbanen terecht komen en voor dichtslibben van de aders zorgen. Overgewicht zorgt voor insulineresistentie wat de kans verhoogt op suikerziekte type 2. Bij een evenwichtige voeding en voldoende beweging blijft het risico beperkt. We hoeven ons niet strikt aan de opgelegde BMI van 25 te houden, maar dat mag geen vrijgeleide zijn om voedingsregels te verwaarlozen.

Hoe verlies ik lichaamsvet?
De verhouding tussen calorierijke en caloriearme voeding is doorslaggevend. 80% van ons voedsel zal bij voorkeur bestaan uit caloriearme voeding en slechts 20% uit calorierijk voedsel. Wie deze voedingsregel accepteert zal in combinatie met voldoende beweging, zijn overtollig vet verbranden. Overgewicht heeft vaak meer te maken met het vasthouden van vocht dan met een te veel aan vet. Vet kan men via fysieke inspanningen verbranden, water (vocht) geraakt men veel moeilijker kwijt.

Welke vetten zijn gezond?
Vetten zijn opgebouwd uit verzadigde en onverzadigde vetzuren. Het is de verhouding tussen beide die bepaalt of een vet gezond of ongezond is. Verzadigde vetten worden ook harde vetten genoemd en bevatten te weinig onverzadigde vetzuren. Ze komen overwegend voor in dierlijk voedsel zoals vlees en in bepaalde vissen. Melkvetten zijn zachte vetten. De verhouding tussen verzadigde en onverzadigde vetzuren ligt gunstiger en zijn minder schadelijk. De ideale vetten zijn de vloeibare vetten en zijn van plantaardige oorsprong. Ze komen voor in noten, zaden en pitten en in tafelolie zoals olijfolie en andere soorten. Gebruik geen harde vetten, beperk het gebruik van zachte vetten en gebruik voldoende plantaardige vetten zoals bij voedselbereidingen, oliesausjes, vinaigrette of mayonaise. Wees niet bang voor plantaardig vet. Het geeft smaak aan het voedsel, bevordert de vertering en de stoelgang en de opname van de vitaminen A, D, E en K. Omega-3-vetzuren vind je voldoende in noten, zaden, lijnzaad enz.

Zijn schaal- en schelpdieren slecht voor het cholesterol?
Mosselen, Sint-Jacobsnoten en oesters bevatten evenveel cholesterol als kalkoen en kip. Andere schelpdieren leveren nog meer cholesterol. Bovendien zijn de zeeën flink vervuild en komen er steeds meer microplastic partikels in vis en schaaldieren voor. Cholesterol wordt via dierlijk voedsel geleverd, maar we maken het zelf aan via de lever. Ook bij vegetariërs komt een te hoog aan cholesterol voor, meestal door erfelijke aanleg. Hou je lever gezond door de verhouding 20/80 te respecteren.

Is kokosvet gezond?
Onder invloed van de Thaise keuken is er veel belangstelling ontstaan voor kokosvet. Dit is uiteraard een plantaardig vet, maar vreemd genoeg bevat dit vet 86,5% verzadigde vetzuren en behoort dus niet tot de gezonde vetten. Het cholesterolgehalte ligt vrij laag en is te verwaarlozen. Als je bij gelegenheid een gerecht uit de Thaise keuken met kokosvet bereid, is daar geen bezwaar tegen. Gebruik het niet vanuit het idee dat je daardoor een bijdrage levert aan je gezondheid.Wens je je voedingskennis te verhogen, volg dan een cursus Algemene en Bijzondere voedingsleer aan een van de vier leslocaties van de Europese Academie.

Wist je dat….?
avocado’s het gehalte slechte cholesterol (LDL-cholesterol) en vetten in het bloed opvallend doen verminderen en de goede cholesterol (HDL-cholesterol) doen verhogen.

avocado’s goede eiwitten met essentiële aminozuren leveren. Ze bevatten oplosbare en niet oplosbare vezels. Ze nemen ontstekingen in de darmen weg, zorgen voor een goede stoelgang en voorkomen hart- en vaatziekten, diabetes en overgewicht.