Lijdt u misschien ook aan orthorexie of dwangmatig gezond eten? Klinkt een beetje raar in een tijdperk van fastfood, E-nummers en waardeloze industrievoeding. Zich gezond voeden is geen ziekte, maar dwangmatig bezig zijn met gezonde voeding leidt tot orthorexie. Er zijn mensen die te letterlijk bezig zijn met voeding en vooral met voedingsstoffen. Ze stellen zich voortdurend de vraag of ze geen tekort of teveel aan bepaalde nutriënten hebben. Ingrid Kiefer is voedingswetenschapper aan het Instituut voor sociale geneeskunde van de universiteit van Wenen en heeft dit fenomeen bestudeerd.
Het moderne voedingspatroon is zover afgeweken van gezonde, natuurlijke voeding dat steeds meer mensen resoluut kiezen voor een betere voeding. Zij geven de voorkeur aan biologisch geteelde gewassen, eten meer fruit, rauwe groenten, noten, zaden en pitten, m.a.w. voeding krijgt zijn oorspronkelijke betekenis van ‘levensmiddel’ weer terug. Tientallen studies hebben de relatie tussen voeding en gezondheid aangetoond. Wie gezond eet, heeft minder kans ziek te worden en als dat toch gebeurt is de kans op genezing veel groter. Niet alleen kanker, maar ook hart- en vaatziekten, allergie en depressie blijven de bevolking teisteren. De gezondheidssituatie is in onze huidige samenleving angstwekkend. Het is te begrijpen dat veel mensen in paniek geraken en op een extreme wijze met gezonde voeding omgaan.
Wie zich door angst laat leiden, komt in het andere uiterste terecht. Angst is een slechte raadgever. Hoofdkenmerk van orthorexie is het dwangmatig omgaan met voeding. Zij die er aan lijden, hebben een groot wantrouwen tegenover de aangeboden voedingsmiddelen. Ze zijn teveel met voeding bezig, controleren alles heel nauwkeurig en zoeken naar antwoorden op vragen die niet hoeven gesteld te worden. Ze maken zich zorgen over tekorten aan eiwit, vitaminen of mineralen, vrezen voor een teveel aan vet, menen bepaalde voedingsmiddelen slecht te verdragen. Iedere fysieke waarneming zoals jeuk, oprisping, darmgassen, druk in de buik of het hoofd wordt in verband gebracht met wat men heeft gegeten. Ze stellen zich duizenden vragen, zonder een bevredigend antwoord te vinden. Voeding is voor deze mensen een obsessie. Het sociale en culturele aspect van de voeding is zoek.
Het wantrouwen tegenover bepaalde voedingsmiddelen is zodanig groot, dat deze mensen het risico lopen essentiële stoffen niet binnen te krijgen. Bovendien treedt er vrij snel een sociale isolatie op, men durft niet meer buitenhuis te eten. Men gaat niet meer in op uitnodigingen van familie of vrienden of men brengt zijn eigen voedselpakket mee. Orthorexie gaat gepaard met fanatisme. Deze mensen hebben een enorme bekeringsdrang en willen iedereen overtuigen over te schakelen op gezonde voeding. Uiteraard ligt de diepere oorzaak van deze klacht in het gedrag van een verstoorde persoonlijkheid. Zij, die van nature de neiging hebben fanatiek te zijn of alles letterlijk opnemen, lopen meer kans om aan orthorexie te lijden. Het niet kunnen omgaan met angsten, vooral de angst om ziek te worden of te sterven, ligt eveneens aan de basis. Daarnaast zijn er talrijke uitlokkende factoren die dit in de hand werken, zoals de reclamespots rond gezonde voeding, dieetaanbevelingen, afslankingsrages, negatieve gezondheidsberichten en de achteruitgang van de volksgezondheid.
Uit het onderzoek van Ingrid Kiefer blijkt dat vooral jongeren, meestal goed geschoolde vrouwen aan deze nieuwe eetstoornis lijden, maar ook diëtisten, gewichtsconsulenten, voedingsconsulenten en anderen die beroepshalve bezig zijn met gezonde voeding. Deze nieuwe voedingsstoornis mag geen schaduw werpen op de inzet van hen die op een goede manier bezig zijn met gezonde voeding. De fastfoodindustrie en gastronomie maken graag van dergelijke verschijnselen misbruik om het belang van gezonde voeding te relativeren. Het gaat hier om een psychische afwijking, die even erg is als anorexia nervosa, boulimia of andere eetstoornissen. Het is belangrijk om de personen die hiervoor vatbaar zijn tijdig op te sporen en hun de nodige hulp aan te bieden, anders wijken ze steeds verder van de realiteit af.
Voeding is enorm belangrijk voor de groei en ontwikkeling van het kind, maar ook om het volwassen leven in stand te houden en zich te beschermen tegen ziekten. Voedingsadviezen en voedingstherapie zijn nog altijd de twee belangrijkste steunpunten in de natuur-geneeskunde. In een gezonde voeding wordt steeds belang gehecht aan spontaniteit, natuurlijke smaken en aroma, het sociale en culturele aspect, terwijl genieten van voeding altijd centraal moet staan. Men moet kritisch zijn en vragen durven stellen, maar het mag niet ontaarden in dwang en fanatisme. Voedingsregels zijn belangrijk en worden spontaan toegepast omdat ze vanzelfsprekend zijn. Het streven naar gezonde voeding is meer dan ooit noodzakelijk. Voedingsfanatici zijn er altijd al geweest, maar hun kwaal heeft nu een naam gekregen. Fanatici vinden we helaas op alle terreinen van de samenleving.