Het is verontrustend vast te stellen dat luchtverontreiniging een negatieve invloed heeft op het ongeboren kind in de baarmoeder. Moeder en kind vormen tijdens de zwangerschap een biologische eenheid en zijn blootgesteld aan negatieve invloeden uit de omgeving. De universiteit van Hasselt voert onderzoek uit op 1.800 pasgeborenen uit Belgisch-Limburg. De foetus loopt een gezondheidsachterstand op dat zich uit in een lichte veroudering van het genetisch materiaal. Op vierjarige leeftijd reageren ze trager op cognitieve computertesten. Deze baby’s zijn niet ziek, maar hebben een verhoogd risico op ziekten en gezondheidsproblemen.
Biologisch veroudering
Dit onderzoek gebeurt op vrijwillige basis. De onderzoekers nemen vlak na de geboorte stalen van bloed, urine, navelstreng en placenta af. Dit is het grootste onderzoek in zijn soort in België. Limburg is een relatief schone provincie. De zeven steenkoolmijnen zijn al meer dan dertig jaar dicht en de Fordfabriek heeft al tien jaar de deuren gesloten. Er is nog veel groen en echte zware en vervuilende industrie is eerder beperkt. Het onderzoek is gericht op de biologisch veroudering nog voor men geboren is. Los van de milieuvervuiling is ieder kind anders, afhankelijk van zijn DNA dat voor 50% van de moeder en 50% van de vader afkomstig is. Sommige moeders zijn beter bestand tegen invloeden van het vervuild milieu of leven in betere omgeving.
Telomeren
Een telomeer bestaat uit repeterende stukjes DNA dat belangrijke genen beschermt tegen korter worden van de chromosomen. Het korter worden van de telomeren is de belangrijkste oorzaak van veroudering. Uit dit onderzoek blijkt dat ondanks vervuiling er baby’s worden geboren met effectief langere telomeren dan bij andere kinderen. Dat wijst erop dat sommige moeders beter bestand zijn tegen milieuvervuiling, o.a. door het sneller afvoeren van gifstoffen. Het kan er ook op wijzen dat de omstandigheden waarin ze zich bevinden gunstiger zijn of dat hun voeding en levenswijze eveneens een positieve bijdrage leveren. Er zijn twee factoren die een doorslaggevende rol spelen bij het ontstaan van kortere telomeren, namelijk de luchtverontreiniging en overgewicht van de moeder voor de zwangerschap.
Opvolging
Deze baby’s worden goed opgevolgd. Op vierjarige leeftijd worden zowel moeder als kind onderzocht op het bloed en de urine en wordt er een echo genomen van de slagaders om te kijken naar de beweeglijkheid van de bloedvaten. We herhalen nogmaals dat deze kinderen niet ziek zijn, maar een verhoogd risico dragen om later ziek te worden. Sommige ziekten vinden al heel vroeg in het leven hun oorzaak, zelfs tijdens de zwangerschap. Het is van groot belang dat men in zo een vroeg stadium de negatieve invloeden van het vervuild milieu kan vaststellen. Dat moet de Overheid ertoe aanzetten om de milieuwetgeving aan te scherpen en de nodige informatie te verstrekken rond deze kwetsbare beginperiode. Voor de ouders is het een vroegtijdige verwittiging om er zelf wat aan te doen zodat hun kind gezond kan opgroeien.
Roetdeeltjes
Binnen dit team van onderzoekers werd een nieuwe baanbrekende methode ontwikkeld om roetdeeltjes op te sporen. Een techniek waarbij laserlicht de roetdeeltjes in het bloed of de urine doet oplichten als kleine gloeilampjes. Tot nog toe werd roetvervuiling onderzocht met luchtmodellen, maar nu kan men die in het weefsel terugvinden. Dit onderzoek richt zich eveneens op de cognitieve prestatievermogens van kinderen. Men weet dat intelligentie van vele factoren afhankelijk is. Toch is het nuttig de invloed van het vervuild milieu na te gaan op de mentale ontwikkeling van het kind. Door middel van computertesten worden deze kinderen vanaf vier jaar onderzocht. Men stelt vast dat zij, die door luchtverontreiniging zijn belast, trager reageren of zich minder goed kunnen concentreren. Leerprestaties worden wel degelijk beïnvloed door omgevingsfactoren. Een grote Canadese studie toont aan dat mensen die blootgesteld zijn aan luchtvervuiling een groter risico hebben op dementie.
Woonomgeving
Een groene woonomgeving speelt wel degelijk een gunstige rol op de zwangerschap. Het is natuurlijk niet mogelijk dat zwangere vrouwen negen maanden hun woon- en werkomgeving verlaten om ergens in een afgelegen dorpje in de Ardennen of in het hoge noorden gaan leven. Trouwens, het vervuilde milieu kent geen grenzen, maar er zijn wel hoge en lange concentraties. Het is goed om tijdens de zwangerschap plaatsen met hoge concentraties te vermijden. Verder is het wenselijk dat in het eigen huis milieubelastende factoren worden uitgesloten zoals een open haard, brandende kaarsen, het contact met chemicaliën in poets- en verzorgingsproducten, cosmetica, verfproducten, insecticiden, uitlaatgassen van de auto enz. Prof. Dr. Tim Nawrot, die dit onderzoek leidt, zegt: ‘Er zijn nieuwe normen nodig voor de blootstelling tijdens de zwangerschap. Het is een van de meest kwetsbare momenten in een mensenleven waarin de hersenen en de organen worden ontwikkeld.’
Preventie
Dit onderzoek richt zich specifiek op de invloed van luchtverontreiniging op de foetus, maar er zijn meerdere factoren die hier invloed op hebben zoals gebrek aan beweging, ongezonde voeding en drank, het massaal gebruik van toegevoegde suikers, overgewicht, stress, psychische spanningen en negatieve emoties. Veel vrouwen zijn consequent en roken niet en drinken geen alcohol of frisdranken tijdens de zwangerschap. Ze letten extra op hun voeding, beperken het gebruik van vlees en vis of onthouden zich volledig van dierlijk voedsel. Ze eten extra veel fruit en groenten en bewegen voldoende of volgen zwangerschapsgymnastiek. Ondanks de milieuvervuiling kan men zelf veel doen om deze negatieve invloeden te beperken.
Mentaliteitsverandering
Er zijn ongetwijfeld wereldwijd vergelijkbare onderzoeken uitgevoerd. Bovendien kan niemand deze resultaten in twijfel trekken en toch zullen politici, onderzoekers en belangengroepen de resultaten in twijfel trekken of relativeren. Dit onderzoek kan een mentaliteitsverandering teweeg brengen en de verantwoordelijken inspireren om dringend iets te doen tegen milieuvervuiling. Kinderen hebben recht op schone lucht en een gezonde toekomst.