Als volwassenen hebben wij geen melk en melkproducten nodig en kunnen wij gezond leven zonder er gebruik van te maken. Melk is ook voor de zoogdieren ‘moedermelk’ en heeft bijzondere eigenschappen om voor de baby of het jonge dier via vloeibaar voedsel alle nodige macro- en micronutriënten aan te voeren. Het verteringsstelsel is in dat stadium nog onvolgroeid en zeer kwetsbaar. Melk bevat alle eigenschappen om het jonge leven op een bijzondere wijze aan te zetten tot groei, ontwikkeling en bescherming tegen ziekten. Volwassenen kunnen daar dankbaar gebruik van maken. Het is niet correct om ziekten en ongemakken toe te schrijven aan het gebruik van melk en melkproducten. Het is zeker niet verstandig om melk en melkproducten te vervangen door imitatie op basis van soja. De benamingen sojamelk of sojayoghurt of kaas mag juridisch niet meer gebruikt worden omdat deze producten niet de eigenschappen van melk bezitten. Het woord kokosmelk mag wel gebruikt worden omdat dit een botanisch begrip is. Imitaties op basis van soja behoren tot de meest geïndustrialiseerde voedingsproducten, vaak op basis van gemanipuleerde soja. Zij die lijden aan lactose intolerantie of koemelkallergie kunnen geen melk verdragen en zij die te veel slijmen vormen, aan astma of luchtweginfectie lijden doen er goed aan om melk uit het voedingspatroon te bannen. Voor de anderen zijn sommige melkproducten aan te raden omwille van hun bijzondere genezende eigenschappen. Als we het hier over melk hebben, gaat het uiteraard over biologische kwaliteit en van koeien die op een ethische en ecologisch verantwoorde wijze worden gehouden. Het matig gebruik van melk en melkproducten zorgt voor een gezonde en gevarieerde voeding die aansluit op de westerse eetcultuur.

 

Melk

Als we melk gebruiken, kiezen we voor volle melk omdat de verhouding eiwit/vet 1:1 is, wat gunstig is. Vet heeft de eigenschap het voedsel langer in de maag te houden zodat het eiwit beter verteert. Melk bevat hoogwaardig eiwit, vitaminen A, D, E, K, B2 en B12 en de mineralen calcium, fosfor, magnesium en zink. Het gehalte aan melkvet (3,7 g/100 g) bevat 2/3 verzadigd en 1/3 onverzadigd vetzuur. Het cholesterol bedraagt 9,5 mg/100 g, bij rundvlees ligt dit zes maal hoger. Studies tonen aan dat regelmatig gebruik van melk het risico op hart- en vaatziekte drastisch doet dalen. Dit is toe te schrijven aan de sterk diuretische werking en het bloeddrukverlagend effect. Mensen met oedemen doen er goed aan om iedere dag een of meerdere glazen melk te drinken. De vele negatieve berichten over melk zijn te begrijpen omdat koeien in de massa melkveehouderij geen gezonde melk kunnen leveren en dat de wijze waarop melk industrieel behandeld en verwerkt wordt, niet de gewenste kwaliteit levert. Het verwerken van melk in allerlei voedingsproducten en gerechten bemoeilijkt de vertering en zorgt inderdaad voor een belasting van de gezondheid. We moeten anders met melk en melkproducten omgaan. Melk is niet combineerbaar met andere voedingsmiddelen. Een melksaus of gerechten waarin melk zit verwerkt, verliezen hun gunstige werking, het eiwit verteert moeilijk en de zo geprezen calcium wordt niet goed opgenomen. Vooral de combinatie met toegevoegde suiker ontneemt melk zijn gunstige werking. Melk zal men uitsluitend drinken en los van een maaltijd. Iedere dag een of meerdere glazen biologische melk drinken heeft een gunstige invloed op het verouderingsproces, verlaagt het risico op darmkanker, nierziekten, hoge bloeddruk enz. Sommige hormonale kankers reageren niet goed op melk.

 

Yoghurt

Er zijn voldoende studies die aantonen dat natuuryoghurt, witte yoghurt zonder toevoeging van smaak- en kleurstoffen heel gezond is en de darmflora helpt opbouwen. Yoghurt met vers rijp fruit is aan te bevelen. Yoghurt leent zich goed voor het bereiden van sauzen. Zo kan men 1/3 yoghurt vermengen met 2/3 mayonaise of 1:1 wat heerlijk smaakt.

 

Kwark

Kwark is eenvoudig uitgedrukt niets anders dan verzuurde melk waarvan men het vocht (melkwei) laat uitdruipen zodat de vaste bestanddelen overblijven. Vroeger werd in ieder gezin kwark bereid. Kwark, ook platte kaas of fromages frais (verse kaas) genoemd, bevat alle goede eigenschappen van melk, maar in hoge concentraties. Ook hier geven we de voorkeur aan volle kwark. Volle kwark levert 108 Kcal per 100 g en bevat 7,5 g vet waarvan 2,8 g onverzadigde vetzuren. Kwark bevat 10 à 12 g eiwit (caseïne) van goede kwaliteit. Het vet staat in goede verhouding met het eiwit zodat het traag wordt opgenomen en vrij lang in het lichaam ter beschikking blijft. Kwark is geliefd bij sporters wegens spierherstel en opbouw. Kwark bevat 3,2 g lactose of melksuiker. Door zijn goede eiwitvertering voorkomt kwark belasting van de nieren en rotting in de darm. Kwark leent zich goed bij hartelijke gerechten en laat zich combineren met rauwe groentesalade door olie of mayonaise toe te voegen. De smaak kan met mosterd, strooikruiden of fijn gesneden verse kruiden versterkt worden. Kwark leent zich niet goed bij zoete gerechten omdat eiwit met suiker een slechte voedselcombinatie is. Wie los van een maaltijd kwark wil gebruiken kan er fruit, ahornsiroop of honing aan toevoegen, maar is dan niet geschikt voor mensen met een moeilijke vertering.

 

Mozzarellakaas

De ‘Mozzarella di Bufala’ gemaakt van de melk van de waterbuffel is een uitzonderlijk gezonde kaas, vooral in combinatie met tomaten of andere rauwe groenten. Mozzarella is hagelwit van kleur, heeft een frisse smaak en zachte structuur. Buffelmelk bevat meer eiwit en vet dan koemelk, maar minder cholesterol. Heeft een laag gehalte aan lactose waardoor mensen die aan lactosetolerantie lijden er geen of minder last van hebben. Is rijk aan calcium en fosfor. Door het hoge gehalte aan eiwit en vet is deze zachte kaas voedzaam. Het is een uitzonderlijke goede bron van eiwit en nier vriendelijk. Ricotta wordt bereid uit de wei van mozzarella door opnieuw op te koken. Ricotta betekent ‘opnieuw gekookt’ vandaar een sterke verlaging van de kwaliteit.

 

Feta

Feta is de bekende Griekse kaas die bereid is uit schapenmelk, eventueel aangevuld met geitenmelk. De naam Feta is beschermd en daardoor onderworpen aan bepaalde regels. In grote trekken is er een overeenkomst met mozzarella, bevat minder eiwit, maar meer vet waardoor de verhouding vet/eiwit beter ligt. Het cholesterolgehalte ligt uitzonderlijk laag (15 mg/100 g). Feta heeft één nadeel, het zoutgehalte ligt op 1.100 mg per 100 g, dat is vrij hoog in vergelijking met mozzarella die slechts 120 mg bevat. Omdat de naam beschermd is wordt gelijkaardige kaas verkocht onder de naam ‘saladekaas’.

 

Andere kaassoorten

Andere kaassoorten zijn sterk geconcentreerd en daardoor, vooral in combinatie met brood, zwaar verteerbaar. Haast iedere dag worden ze in grote hoeveelheden gegeten wat voor verteringsproblemen zorgt en de ontlasting bemoeilijkt. Kaas zou men matig moeten gebruiken en als een delicatesse beschouwen. Geniet van het grote aanbod met zijn verscheidenheid aan soorten, smaken en eigenschappen. Kaas behoort tot onze rijke westerse eetcultuur, maar eet matig.