De Ginkgoboom (Ginkgo biloba.L.) is afkomstig uit China en heeft het ijstijdperk overleefd (160 miljoen jaren). De huidige boom is nauwelijks geëvolueerd en is ongewijzigd gebleven zoals we afleiden uit fossiele resten. Er is geen boom in Azië die zo zeer wordt vereerd als de Ginkgo. In het oude China werden de bladeren als betaalmiddel gebruikt. Het is een boom die de evolutie niet heeft ondergaan, maar zichzelf is gebleven. Charles Darwin noemde de Ginkgo een ‘levend fossiel’. De Ginkgo behoort tot de bladverliezende loofboom en is winterhard. Hij groeit erg traag en toont een brede uitwaaierende kroon. De schors is grijsbruin en de boom wordt 20 à 40 m hoog. Zijn waaiervormige, leerachtige, matgroene en lang gesteelde bladeren zijn bovenaan ingesneden, zodat ze er als tweelobbig uitzien. Het is een heel bijzonder blad met rechtlijnige nerven die als lichtgroene strepen door het donkerblad lopen. In de herfst verkleuren ze in prachtige goudgele tinten. Pas na dertig jaar komt de boom in bloei van april tot eind mei. De oranjebruine pruimachtige steenvruchtjes hebben een onaangename geur, ze zijn niet eetbaar. Men vindt ze vaak in de tuinen van kastelen bij een uitzonderlijke collectie van exotische bomen.

 

Als kruid worden de jonge blaadjes in mei geoogst als ze nog mooi groen zijn omdat ze dan de meeste inhoudsstoffen bevatten. Het blad is rijk aan geneeskrachtige inhoudsstoffen zoals flavonoïden, terpeenlactonen, fytostreolen en taninen. De specifieke inhoudsstoffen zijn Ginkgetine (terpenen), Ginkgolide (diterpenen), Bilobalide (sesquiterpeen) en Ginkgolzuur. In Duitsland is het gebruikelijk om van gedroogde bladeren een kruidenthee te zetten. Het is wel nodig om honing toe te voegen om van de smaak te kunnen genieten. Sommige auteurs, o.a. Geert Verhulst menen dat het beter is Ginkgo niet als kruidenthee te gebruiken en geven de voorkeur aan hoog geconcentreerde middelen. Vandaar dat Ginkgo vooral in de vorm van tinctuur of als droogextract wordt gebruikt. De vruchtjes worden in Europa niet gebruikt.

Als oudste kruid in de wereld en vooral door zijn magische uitstraling is Ginkgo als boom goed bekend, maar neemt in de westerse kruidengeneeskunde een minder dominante plaats in. Ginkgo werd oorspronkelijk in de Chinese en Japanse kruiden-geneeskunde veelvuldig gebruikt. Sinds de 18de eeuw is er ook in Europa belangstelling voor dit kruid. De Duitse botanicus en arts Dr. Engelbert Kaempfer heeft er in 1712 een boek over geschreven na een verblijf van twee jaar in Japan. Hij heeft de kans genomen om deze boom grondig te bestuderen. Hij wist zaden naar Europa te smokkelen zodat de boom in Europa werd gekweekt. In de botanische tuin van Utrecht staat de oudste Ginkgoboom van Europa uit 1750. Goethe heeft er een gedicht over geschreven.

Dit kruid heeft een gunstige invloed op de hersenen en in het bijzonder op de bloedvaten van de hersenen en kan een belangrijke rol spelen bij psychische, mentale en cognitieve problemen. Ginkgo speelt ongetwijfeld een rol in de preventie tegen hersenbloeding, trombose, aderverkalking, CVA, duizeligheid, hoofdpijn, migraine, ziekte van Menière enz. Bij vasculaire dementie, Alzheimer of verwardheid kan het, zeker in een beginstadium, verbetering brengen. Het vertraagt het aftakelingsproces bij MS. Als plantaardig psychofarmaca speelt dit kruid een rol in het behandelen van depressie, melancholie, overprikkelbaarheid, stemmingslabiliteit, lusteloosheid, slapeloosheid enz. Mentale en cognitieve processen kunnen er door versterkt worden zoals het verbeteren van het geheugen, het concentratievermogen, verruiming van het denkvermogen, leerprocessen enz. Versterkt eveneens de doorbloeding van het lichaam. De werkzaamheden van dit kruid zijn gericht op de doorbloeding, maar vooral op de doorbloeding van de hersenen. Ginkgo kan gecombineerd worden met andere kruiden om het werkingsspectrum te verbreden of om het ziekteproces nog beter te ondersteunen.

Er zijn weinig of geen nevenwerkingen bekend bij normaal gebruik. Er zijn altijd medische complicaties waarbij het niet is aan te raden om Ginkgo te gebruiken, maar dat geldt voor de meeste kruiden. Wordt bijvoorbeeld niet aangeraden om gedurende de eerste drie maanden van een zwangerschap te gebruiken omwille van de bloedstimulerende werking. Ginkgo is een vrij onschuldig kruid dat al duizenden jaren met veel succes in China en Japan wordt toegepast. We vermoeden dat dit kruid in de nabije toekomst een belangrijke rol kan spelen in de strijd tegen psychische, mentale en cognitieve problemen en zeker in de preventie tegen dementie.