Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie, zet zich in de westerse wereld ongehinderd voort. Haast iedereen kent wel iemand in zijn familie, vriendenkring of omgeving die er aan lijdt. Dementie heeft altijd bestaan, maar behoorde eerder tot de uitzonderingen. Zonder er cijfermateriaal bij te halen, het lijkt erop dat dementie zich explosief gedraagt en dat is angstaanjagend. Heel wat mensen maken zich daar zorgen over hoewel en dat is zeker niet de goede oplossing. Ondanks intensief wetenschappelijk onderzoek is men nog niet ver gevorderd. De overheid probeert ons te sussen door erop te wijzen dat we steeds ouder worden en daardoor meer kans hebben om aan ouderdomsziekten te lijden. Dat is een bewering die op niets berust. Er zijn hoogbejaarden, zelf honderdjarigen die geen enkel teken van dementie vertonen. Dementie is een aantasting van de hersenen, meer bepaald van het geheugen en het herkenningsvermogen van personen. Daardoor worden mentale activiteiten afgeremd en op zeker moment uitgesloten. In vergevorderde toestand weten deze patiënten niet meer wie ze zijn, waar ze zich bevinden en zijn totaal vervreemd van hun omgeving. Ze leven in een soort vacuüm zonder dimensies, zonder perspectieven, zonder verleden en zonder toekomst. Dementie kan men in vier groepen indelen.
Dementie op jongere leeftijd
In Nederland zijn naar schatting 12.000 mensen met dementie jonger dan 65 jaar. Dat is een vreselijk hoog cijfer. Deze mensen, die nog actief in het leven staan, beseffen zeer goed dat ze ziek zijn en voelen zich machteloos en gefrustreerd. Zij ervaren hun ziekte intens en erg dramatisch omdat ze dat niet accepteren. Ze zijn lichamelijk fit en vitaal, maar hun geest laat het afweten. In de periode die de ziekte vooraf gaat, stelt men zowel thuis als op het werk vast dat er zich problemen voordoen die niet direct aan dementie worden gelinkt. Men is trager, vergeetachtig, men ziet tegen bepaalde handelingen op, men parkeert de auto niet meer graag in een ondergrondse parkeergarage, het kost allemaal veel meer moeite. Zelfs eenvoudige handelingen die men jaren uit routine heeft gesteld, zoals huishoudelijke taken, worden moeilijker omdat men het inzicht en de structuur niet meer ziet. Vaak zorgt dat voor problemen in het gezin en in de relatie. Daarom is een vroegtijdige diagnose belangrijk zodat een gezin of echtpaar zich aan de nieuwe situatie kan aanpassen. Veel dementerende jongeren kunnen thuis niet meer verzorgd worden en zijn aangewezen op een, verzorgingstehuis. Ze zien met eigen ogen hoe erg het met een aantal patiënten gesteld is en dat ze dezelfde weg opgaan.
Erfelijke dementie
Slechts bij een beperkt aantal patiënten is er sprake van erfelijke dementie. De ziekte wordt veroorzaakt door een defect aan bepaalde genen terwijl dit defect op sommige kinderen wordt overgedragen. Als dementie in een bepaalde familie voorkomt, betekent dit nog niet dat de ziekte erfelijk is. Er is een familie bekend van zeven broers en zussen die allemaal aan een erfelijke vorm van dementie lijden. Vanaf 45 jaar kan men zich laten onderzoeken of men al dan niet drager is van het defecte gen. In het huidig onderzoek richt men zich op drie generaties omdat voordien dementie veel minder voorkwam. Een erfelijke vorm van dementie is moeilijk te voorkomen en te behandelen. Een gezonde voeding of levenswijze kan het defect niet herstellen.
Algemene dementie
Dementie wordt bijna altijd verworven. Over de oorzaak tast men nog in het duister. Er zijn zeker een groot aantal factoren op te sommen die de kans op dementie vergroten, maar het zijn uitlokkende factoren zoals milieuvervuiling, roken, een te hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, onvoldoende nachtrust, het gebruik van voedingsadditieven, toegevoegde suikers enz. Iedereen kent wel iemand die alles doet wat ongezond is en toch geen dementie heeft. Hoogbejaarden met hoge bloeddruk en een te hoog cholesterol zijn tot op het laatste ogenblik helder van geest gebleven. Het is bijzonder moeilijk om de specifieke oorzaak te achterhalen. Vasculaire dementie heeft uiteraard te maken met vernauwde aders in de hersenen, te weinig doorbloeding betekent te weinig zuurstof. Bij deze vorm speelt cholesterol en hoge bloeddruk wel degelijk een rol, maar is er altijd een doorslaggevende factor, maar die kent men niet.
Ouderdomsdementie
Het gebeurt dat hoogbejaarden op het einde van hun leven symptomen vertonen die verwant zijn met dementie zoals moeilijk kunnen onthouden, oriëntatieproblemen, moeilijk gezichten herkennen, afwezigheid, gebrek aan belangstelling enz. Deze verschijnselen behoren tot het aftakelingsproces van hoogbejaarden en kan moeilijk gedefinieerd worden als een vorm van dementie. Dat neemt niet weg dat dementie bij ouderen regelmatig voorkomt in ernstige of minder ernstige vorm.
Dementie komt in alle groepen van de bevolking voor. Men beweert dat mensen met een lage opleiding een verhoogd risico hebben, maar dat is niet zo. Mensen met een lage opleiding gebruiken immers hun hersenen minder waardoor ze nooit overbelast zijn geraakt. Dementie komt juist veel voor bij intellectuelen en wetenschappers. We vragen ons af of de digitale wereld met zijn overvloed aan informatie en intellectuele prikkels invloed heeft op het ontstaan van dementie! Het is een feit dat de sterke toename van dementie in de westerse wereld plaatsvindt zodat er een duidelijke link is met milieuvervuiling, het massaal gebruik van chemische medicijnen, industrieel bereid voedsel, voedingsadditieven en andere chemicaliën. Er is weinig onderzoek gedaan naar de invloed van de persoonlijkheid, de gemoedstoestand, negatieve emoties en andere psychisch en sociale aspecten op het ontstaan van dementie. Er zijn in het onderzoek naar dementie nog steeds meer vragen dan antwoorden.
Onderzoekers van het Nederlandse ziekenhuis Erasmus MC in Rotterdam zijn er van overtuigd dat 30% van de patiënten de ziekte hadden kunnen voorkomen door er een gezonde levensstijl op na te houden. Volgens deze onderzoekers zijn er twee grote oorzaken. De eerste is een ophoping van een bepaald giftig eiwit dat de hersenen aantast en de tweede oorzaak is schade aan de kleinste bloedvaten die de hersenen o.a. van zuurstof voorzien. Dat geldt zeker voor vasculaire dementie. Gezonde voeding en levenswijze is geen garantie dat men nooit dementeert, maar het verlaagt het risico en als de ziekte toch toeslaat zal de aftakeling veel trager verlopen. Een goede gezondheid biedt altijd weerstand, ook tegen ziekten die men nog niet kan behandelen. Voor meer informatie, surf naar www.europeseacademie.be