We leven in een wereld zonder normen en waarden
en dat maakt het leven moeilijk en ingewikkeld.
We leven in een wereld die voortdurend verandert. Op zich is dat erg boeiend en vernieuwend. We vallen van de ene verrassing in de andere en kunnen haast onze ogen niet geloven bij het waarnemen van weer nieuwe digitale mogelijkheden. Digitalisering biedt enorm veel voordelen in alle maatschappelijke sectoren. Maar het gaat allemaal te snel en we krijgen onvoldoende de tijd om alles bij te benen of om de grote hoeveelheid informatie te verwerken. Het is allemaal te veel en te vaak. Daardoor missen we iedere vorm van stabiliteit en dat zorgt voor twijfels en onzekerheid. Avontuurlijke mensen houden van chaos, maar de meesten leven liever tussen veilig uitgezette krijtlijnen. Vandaar de behoeften aan normen en waarden, aan zinvolle leefregels en referentiekaders. Dat zou het leven een stuk eenvoudiger en gemakkelijker maken.
Machtpositie
Eeuwenlang werden politieke, economische en maatschappelijke regels met elkaar verweven tot religieuze wetten. De uitvoering en de handhaving verliepen in vaste structuren. De invloed van de religie op het maatschappelijk gebeuren is eeuwenlang sterk aanwezig geweest. Ondanks dat Napoleon kerk en staat heeft gescheiden, heeft het toch nog een ruime tijd geduurd eer dat deze invloed verdween. Veel kerkelijke wetten waren middeleeuws, weinig zinvol en waren vooral gericht op onderdanigheid en absolute gehoorzaamheid om de machtsposities van de kerkleiders en hun instellingen te versterken. De sociale emancipatie heeft de wereld hiervan bevrijd, maar heeft geen normen en waarden achtergelaten. Het economisch denken heeft de samenleving gedomineerd en de materialistische levenswijze mogelijk gemaakt. De wetenschap is lang het enige houvast geweest, maar het geloof in de wetenschap neemt sterk af omdat theorieën elkaar tegenspreken.
Gebrek aan eenheid
We missen in deze moderne samenleving een gebrek aan eenheid. Iedereen heeft zijn eigen subjectieve waarheid en handelt daarna. Er is geen houvast, er zijn geen basisprincipes of uitgestippelde wegen die naar de waarheid voeren. Politici ontwikkelen wetten en regels volgens de filosofie van hun partij en met het oog op hun kiezers. Bij ethische problemen worden ethici geraadpleegd of worden hun wetsvoorstellen door werkgroepen bestudeerd. Ethici hebben hun eigen mening en verdedigen hun standpunten vanuit een even subjectieve achtergrond of persoonlijke mening. Rechtsgeoriënteerde politici of burgers zoeken hun heil in het verleden en dromen van een terugkeer naar autoritaire principes en strenge regels. Progressieve politici zoeken hun heil in experimentele vernieuwingen en komen vaak in de chaos terecht. De gulden middenweg is er niet meer.
Terug naar de natuur
Sommigen zoeken een houvast in de natuur en de natuurwetten, maar ze vergeten dat de mens erg ver van de natuur is afgedwaald. Bovendien is overleving enkel mogelijk door onze culturele en mentale verworvenheden. Dat neemt niet weg dat de natuur een belangrijke bron van inspiratie is. We zien dat steeds meer mensen de voorkeur geven aan natuurlijke voeding, kruiden, natuurlijke levenswijze, natuurlijke materialen, de natuur in trekken en de stilte op zoeken om zo tot zichzelf te komen. We hebben er alle belang bij om de natuurlijke aspecten in ons leven te versterken. Hersenonderzoekers komen tot de vaststelling dat mensen die vaak in de natuur verkeren hun cognitieve vaardigheden verhogen. De natuurlijke gezondheidszorg is daarom van groot belang.
Genen
Het echte en enige houvast dat we hebben zijn onze genen. In ons DNA ligt ons levensplan vastgelegd. Al onze fysieke, psychische en mentale vermogens zijn door onze genen bepaald en daar wordt geen of te weinig rekening mee gehouden. De mens meent dat hij het leven zelf kan bepalen en denkt het recht te hebben zoveel mogelijk in te grijpen, maar dat is een illusie. Wetenschappers zouden er goed aandoen om het verband tussen de genen en ons mens zijn te verduidelijken. Ons verteringsstelsel is door onze genen bepaald en het voedsel dat we echt nodig hebben wordt daaruit afgeleid. Daar wordt geen rekening mee gehouden en we eten alles wat min of meer verteerbaar is. Onze houding tegenover het milieu ligt eveneens in ons DNA vast. Alles wat we tegen de natuur doen, doen we tegen ons zelf. We vervuilen de lucht en het water en we worden daardoor ziek. De klimaatverandering is ernstig omdat onze genen zich niet zo snel aan een warm en droog klimaat kunnen aanpassen. Bovendien wordt het steeds moeilijker om over voldoende water en voedsel te beschikken.
Leefregels
Onze samenleving heeft dringend behoefte aan normen en waarden die vanuit ons DNA worden bepaald en waarbij rekening wordt gehouden met het milieu. Geen eigen intellectuele verzinsels meer, maar een regelgeving die veiligheid en zekerheid biedt. Als er zich een maatschappelijk probleem stelt, beloven politici daarvoor het nodige geld vrij te maken, maar zo lost men geen problemen op. Er is dringend behoefte aan een mentaliteitsverandering in plaats van strenge regels uit te vaardigen die zwaar gesanctioneerd worden. Maatschappelijk vormingswerk dringt zich op. Hoe komen we weer tot een leefbare en gelukkige samenleving?
Voltooid leven
De laatste jaren is er veel discussie ontstaan over het idee van ‘voltooid leven’. Het idee is vrij simpel, wie denkt dat zijn leven voltooid is moet volgens deze opvatting het recht krijgen om daar een einde aan te maken. Een simplistische redenering of een bedekte vorm van hulp bij zelfdoding. Uit onderzoek blijkt dat het over een uiterst kleine groep van mensen gaat die hier open voor staan. Meestal zitten ze in zorgen, hebben schulden of voelen zich eenzaam of door iedereen in de steek gelaten. Dit zijn problemen die opgelost kunnen worden. Als de samenleving niet meer in staat is zijn burgers op te vangen en oplossingen aan te reiken, dan is dit een schande. Ons DNA bepaalt wanneer ons leven voltooid is, wanneer door ziekte of door hoge leeftijd de levensdrang verzwakt is en uitdooft. Onze samenleving heeft behoefte aan normen en waarden die aansluiten op de realiteit, op het leven.