Op het ogenblik dat het rookverbod zijn intrede deed, zijn handige jongens op het idee gekomen om de elektronische sigaret te ontwikkelen als alternatief. De e-sigaret werd aanvankelijk in de media en op internet geprezen als een ideaal rookstopmiddel. Nu denkt men daar anders over. Volgens een nieuw rapport van de Nederlandse overheid bevat de damp van een e-sigaret kankerverwekkende stoffen. Hetzelfde geldt voor de shisha-pen, een variant met verschillende smaken die almaar populairder wordt bij tieners. Experts zijn verontwaardigd dat jongeren onder de zestien zo’n shisha-pen kunnen kopen. Er zijn e-sigaretten met en zonder nicotine, maar nicotinevrije e-sigaretten blijven even gevaarlijk en ongezond. In het nieuwe rapport van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) lezen we letterlijk: ‘De e-sigaret bevat geen nicotine of teer, maar de concentraties van het schadelijk nikkel, lood, cadmium en arseen ligt haast even hoog als bij gewone sigaretten.’ Verder zegt het rapport: ‘De dampen van de e-sigaretten inhaleren, kan leiden tot irritatie en schade aan de luchtwegen, hartkloppingen en een verhoogde kans op kanker. Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) neemt eerder een afwachtende houding aan. ’Er zitten zelfs stoffen in e-sigaretten die nog niet helemaal uitgeklaard zijn. Het is nog even afwachten of ze al dan niet schadelijk zijn en wat het effect is op langere termijn.’ Waarom deze treuzelende houding? Zelfs als de e-sigaret onschadelijk zou zijn, wat met de huidige kennis niet het geval is, moet ze ontraden worden. De e-sigaret zet aan tot roken, want ze houdt een slechte gewoonte in stand en vroeg of laat grijpt men terug naar de gewone sigaret. Men schakelt gewoon van de ene vorm van verslaving over op de andere.
De shisha-pen vormt een groot probleem voor jongeren. Omdat men onder de 16 geen gewone sigaretten mag roken en zelfs niet kopen, is de verleiding groot om zijn toevlucht te zoeken bij de shisha-pen. Jongeren kunnen in iedere krantenwinkel een shisha-pen legaal aanschaffen. Roken is voor veel jongeren een uitdaging, het is stoer, getuigt van durf, men zet sneller een stap in de wereld van de volwassenen, denkt men. Veel ouders weten niet dat de shisha-pen ongezond is en verbieden ze niet. De shisha-pennen bestaan in hippe kleuren en smaken en sluiten naadloos aan op de fantasierijke leefwereld van de jongeren. Daar hebben de fabrikanten doelbewust voor gekozen. Het is een ideale voorbereiding om een nieuwe generatie aan te zetten tot roken. Want roken is een ritueel en heeft altijd al behoord tot de jongerencultuur. Bovendien hanteert de overheid voor shisha-pennen andere regels. Roken begint altijd op een speelse en onschuldige manier en men merkt niet dat deze gewoonte een verslaving wordt waar men moeilijk van afgeraakt. Roken is niet alleen erg duur, maar het ondermijnt de hele gezondheid. Ondanks de dure ontradingscampagne blijft een groot deel van de bevolking roken of schakelen over op de e-sigaret. Het verslavend effect wordt versterkt door allerlei psychische en emotionele problemen. Wie onder permanente stress staat, zich niet lekker in zijn vel voelt, met emotionele problemen worstelt, slaagt er niet in om de sigaret te doven.
De overheden in heel Europa houden er een dubbele moraal op na. Er worden talrijke initiatieven genomen om het roken te ontmoedigen. We zien rokers in regen en wind buiten staan om snel een sigaretje te roken. In openbare gebouwen is er een absoluut rookverbod en overtredingen worden verbaliseerd. Openbare terrassen vallen daar niet onder zodat rokers en niet rokers door elkaar zitten en flink meeroken. In België, een klein landje, hoesten de rokers ieder jaar meer dan 2 miljard euro op! Geld dat al te gemakkelijk in de lege staatskas vloeit. Het is niet vreemd dat de Federale regering tegen de invoering van witte pakjes sigaretten heeft gestemd. Men vreest dat als niemand meer zou roken er een begrotingsprobleem zou ontstaan. Dat is een kortzichtige redenering want in dat geval zou de overheid minder uitgaven hebben om de gevolgen van het roken op te vangen. Het probleem dat zich nu stelt, is de opmars van de e-sigaret tegen te houden en dat kan niet zo moeilijk zijn. Objectieve informatie is het beste middel om dit doel te bereiken.
Het Nederlandse rapport benadrukt dat sommige shisha-pennen schadelijker zijn dan andere. Dit heeft vooral te maken met de sterkte van de batterij. Bijvoorbeeld, een met een batterij van vijf volt is liefst 15 keer schadelijker dan eentje met 3 volt. In Nederland maakt men er werk van en streeft men er naar om een minimumleeftijd van 18 jaar in te voeren voor alle e-sigaretten, net zoals voor gewone sigaretten in Nederland. In België talmt men, want eerst moeten er nieuwe bijkomende onderzoeken worden uitgevoerd en wacht men het advies af van de Hoge Gezondheidsraad. Inmiddels blijft de deur open zodat jongeren op een schijnbare onschuldige wijze de weg naar de sigaret ontdekken. Op Internet wordt de shisha-pen voorgesteld als een exclusief revolutionair product en wordt omschreven als een elektrische draagbare waterpijp. Door een speciaal systeem wordt een aroma verhit zodat de smaakstof dieper doordringt. Het is opvallend dat de fabrikanten smaken kiezen van gezonde vruchten en kruiden zoals ananas, aardbei, appel, bosbes, druif, tijm, lavendel enz. Het gaat hier om synthetische smaakstoffen die vaak niet zonder gevaar zijn. Laten we niet blijven treuzelen, maar zo snel mogelijk de jongeren op een objectieve en gegronde manier voorlichten. De afstand tussen de e-sigaret en de gewone sigaret is flinterdun, maar tussen roken, alcoholgebruik en drugs is de afstand eveneens klein. Jongeren leven in een sterk veranderende wereld, kampen met veel maatschappelijke problemen, missen stabiliteit want de toekomst is onzeker. Bovendien worden we haast iedere minuut via de media geconfronteerd met een bedreigende wereld. Het is logisch dat jongeren niet graag hiermee geconfronteerd worden en gemakkelijk vluchten in de aantrekkelijke geuren van een shisha-pen.