Veel mensen slikken allerlei vitaminepreparaten als preventie tegen mogelijke vormen van ziekten of om de gezondheid te optimaliseren. Maar helpt het ook? Geen enkel onderzoek heeft kunnen aantonen dat dergelijke preparaten echt werken. Men weet met zekerheid dat er bijwerkingen en zelfs verstoringen kunnen optreden. Volgens sommige onderzoekers hebben vitaminepreparaten een farmacologische werking waardoor ze bepaalde chemische reacties uitlokken binnen een genezingsproces. De werking is vergelijkbaar met een medicijn en wordt in de geneeskunde toegepast. In geen geval is dit vergelijkbaar met de werking van een voedingsvitamine. Uiteraard is er altijd een suggestieve werking, want waarin men gelooft, dat werkt meestal. Veel mensen vragen hun huisarts om raad en krijgen meestal te horen: waarom vitaminepreparaten slikken als ze in overvloed in uw voeding aanwezig zijn. Deze goede raad slaat men vaak in de wind. Waar ligt nu precies het verschil tussen voedingsvitaminen en vitaminepreparaten?
Voedingsvitaminen
Voedingsvitaminen maken deel uit van een voedingsmiddel en dus van een organisme of levende structuur. De voedingsvitaminen staan in relatie met talrijke andere vitaminen, mineralen of andere stoffen. Als u een sinaasappel eet, krijgt u niet alleen vitamine C binnen, maar tegelijkertijd een hele reeks vitaminen van het B-complex, vitamine A en een groot aantal mineralen, naast eiwit, vet en koolhydraat. Vitaminen leveren geen calorieën, het zijn organische substanties die noodzakelijk zijn om processen in het lichaam mogelijk te maken. Het zijn onmisbare hulpstoffen, maar ze vervangen de voeding niet. Zonder voedselinname worden ze niet opgenomen. De meeste vitaminen kunnen we zelf niet aanmaken en moeten via de voeding aangevoerd worden. Ze komen in kleine hoeveelheden voor, het zijn kwetsbare stoffen, maar het gemis veroorzaakt ziekten. Vitaminen vormen bestanddelen van enzymsystemen, reguleren de vertering en houden onze gezondheid in stand. Vitaminen zorgen voor vitaliteit.
Mineralen
Mineralen zijn anorganische stoffen die via de wortels van de planten worden opgenomen en onder invloed van de fotosynthese deelachtig worden aan de organische of levende structuur. De mineralen in de bodem noemt men ‘inactieve mineralen’ omdat zij in die hoedanigheid alleen door planten en niet door mens of dier kunnen opgenomen worden. Als ze deel uitmaken van een voedingsmiddel zijn het ‘actieve mineralen’. Vitaminen behoren samen met de mineralen tot de micronutriënten omdat we ze in uiterst kleine hoeveelheden nodig hebben. Ze worden aangegeven in milligram en microgram per 100 gram voedingsmiddel. Eiwit, vet en koolhydraat behoren tot de macronutriënten en worden in grammen uitgedrukt. Mineralen moeten we altijd via de voeding opnemen omdat het lichaam ze zelf niet kan aanmaken. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitaminen bevatten eveneens veel mineralen. Er is een duidelijke relatie tussen vitaminen en mineralen.
Vitaminepreparaten
Voedingsvitaminen zijn kwetsbare stoffen die door transport, bewaring, mechanische en thermische behandeling worden aangetast. Wie regelmatig vers fruit eet, groenten, noten, zaden, melk of melkproducten krijgt een overvloed aan vitaminen binnen. Waarom dure preparaten slikken? Daar is geen behoefte aan. Een tekort aan vitaminen treedt eerder zelden op of kan in ieder geval gemakkelijk vermeden worden. Bij een tekort gaat het meestal om een medisch probleem waardoor men ze niet of onvoldoende opneemt of verwerkt. Waarom slikken ontzettend veel mensen vitaminepreparaten ondanks de dure prijs en de onzekerheid over de werkzaamheid ervan? Het geeft waarschijnlijk een vals gevoel van zekerheid, uit angst om geen tekorten te hebben. Vitaminepreparaten worden met veel reclame verkocht en men legt het accent op de hoge concentratie. Dat maakt soms indruk als u met één tabletje zoveel vitamine C binnen krijgt als 2 kilogram sinaasappels kunnen leveren en soms nog meer. Ze begrijpen niet dat een kleine hoeveelheid voedingsvitaminen beter werkt dan een grote hoeveelheid vitaminen in het preparaat. Het zijn lichaamsvreemde stoffen die men snel uitplast. Onderzoekers zeggen dat het goed is dat deze tabletjes niet werken, want wat moet het lichaam met zo’n hoge concentratie beginnen!
Synthetische vitaminen
Men is erin geslaagd de chemische formule van de vitaminen te ontcijferen en ze in het laboratorium na te bootsen. Het gaat hier om ‘imitatievitaminen’ opgebouwd uit dode stoffen, vergelijkbaar met een medicijn. Synthetische vitamine C is niets anders dan ascorbinezuur, een afvalproduct uit de suikerindustrie. Toegevoegde suikers zijn schadelijk omdat het een geïsoleerde stof is. Bij synthetische vitaminen is dat nog erger. In tegenstelling tot de in water oplosbare vitaminen worden de in vet oplosbare vitaminen niet zomaar uitscheiden en blijven in het lichaam. Sommige mensen zijn er allergisch voor.
Natuurlijke vitaminen
Er zijn ook zogenoemde natuurlijke vitaminepreparaten, maar wees voorzichtig. Ze zijn uit voedingsmiddelen of kruiden geïsoleerd en geëxtraheerd zoals vitamine C uit rozenbottels, arcerola of andere bessen of vruchten en in geconcentreerde vorm zijn verwerkt in tabletten en capsules. Meestal voegt men er nog andere stoffen aan toe om de opname te verbeteren of E-nummers om de houdbaarheid te garanderen. Soms kiest men voor extracten uit meerdere planten, maar het blijft allemaal knutselwerk. Bovendien zijn natuurlijke vitaminen, zoals eerder aangegeven, kwetsbare stoffen. Vitamine E is een substantie van olie en krijgt u in overvloed binnen via een oliesausje, mayonaise of vethoudende voedingsmiddelen. 100 gram zonnebloemolie bevat 50 milligram vitamine E. Vitamine D wordt in talrijke voedingsmiddelen in grote hoeveelheden geleverd zoals in melk en melkproducten, eieren en paddenstoelen en vooral via het zonlicht. Verder is er bètacaroteen dat zich in vitamine D omzet. Het caroteengehalte in fruit en groenten ligt vrij hoog. Vitamine A mag niet als preparaat verkocht worden omdat dit ernstige schade kan veroorzaken.
Geen behoefte
Er is absoluut geen behoefte aan vitaminepreparaten. Men moet al vreselijk slecht eten om aan een tekort te lijden en dan nog, preparaten vullen dit tekort niet aan. Wie zich gezond voedt, krijgt echte voedingsvitaminen binnen, meer dan we strikt nodig hebben. Waarom geld uitgeven aan middeltjes waar geen behoefte aan is en waarvan de werking nog steeds niet is aangetoond. Wenst u meer te weten over gezonde voeding, vitaminen, mineralen en zoveel andere aspecten, volg dan een open cursus Voedingsleer. Surf even naar www.europeseacademie.be