Het vegetarisme is een ethische beweging die steunt op geweldloosheid, vandaar geen gebruik van voedsel afkomstig van gedode dieren. De mens heeft ondanks zijn lange evolutie nog steeds het verteringsstelsel van een fructivoor of vruchteneter, vandaar dat vegetarische voeding zo oud is als de mens zelf. Als beweging vinden we het vegetarisme al terug in de antieke oudheid. Empedokles, Hippocrates, Pytagoras en vele andere grootheden uit de Griekse oudheid hebben het vegetarisme gepropageerd. Heel de geschiedenis door zijn er bekende en minder bekende figuren geweest die de vegetarische boodschap hebben uitgedragen, Leonardo da Vinci was een van hen. Als moderne beweging ontstond het vegetarisme op het einde van de negentiende eeuw. In 1985 ontwierp Bruno Nascimben de bekende ‘V’ voor de Italiaanse Vegetariërsbond en werd nadien als internationaal teken aangenomen. De Nederlandse Vegetariërsbond bestaat al meer dan honderd jaar. In België is het vegetarisme in het begin van de 20ste eeuw heel actief geweest. In 1905 was er al een Europees Vegetariërscongres maar door de eerste wereldoorlog kwam de vegetariërsbond in verval. Er zijn wel een aantal vegetarisch geïnspireerde verenigingen geweest waaronder ‘De Ster’. In 1976 heeft Jan Dries de Vegetariërsbond in België opgericht. Ieder jaar werd op de eerste zondag van oktober de Werelddag van het Vegetarisme gevierd, in 1986 werd een Europees Vegetariërscongres in Oostende georganiseerd en in 2000 is de Vegetariërsbond in de EVA overgaan. Een jongde dynamische organisatie die het vegetarisme nog steeds met veel enthousiasme uitdraagt.
Dierenleed
De meeste mensen blijven er niet bij stilstaan dat het stuk vlees dat op hun bord ligt het resultaat is van vreselijk veel dierenleed. De moderne bio-industrie behandelt dieren als productie-eenheden die op zo kort mogelijke tijd vetgemest worden om als koopwaar verhandeld te worden. Zonder een greintje respect worden ze aan de lopende band afgemaakt, terwijl het levende wezens zijn met gevoelens en emoties. Een stier krijgt 1.500 à 2.000 nakomelingen terwijl hij nog nooit een koe van dichtbij heeft ontmoet. Omgekeerd baren koeien hun kalfjes terwijl er nooit een geslachtelijk contact is geweest. Kunstmatige bevruchting werkt sneller en efficiënter. Onder invloed van dierenrechtenorganisaties is er een verbetering vast te stellen en zijn er een aantal strenge wetten gestemd, maar de wijze waarop met dieren wordt omgegaan is nog steeds verwerpelijk. Wereldwijd hebben voedingsdeskundigen aangetoond dat het eten van vlees en vis niet gezond is en toch blijft de mythe rond het vleesgebruik levend. Gelukkig stijgt het aantal vegetariërs in alle Europese landen, wordt er respect opgebracht en worden in ieder restaurant of eethuisje vegetarische gerechten aangeboden. Laten we hier nog aan toevoegen dat het vegetarisme een gunstige invloed heeft op het milieu, het wereldvoedselprobleem, gezondheid, voeding en de gemoedstoestand.
Indeling van vegetariërs
Vegetariër is een algemene benaming voor mensen die geen vlees en vis eten. Een groot deel doet dat uit ethische overtuiging, een ander deel voor een betere gezondheid. Binnen het vegetarisme zijn verschillende varianten afhankelijk van de gebruikte voedingsmiddelen.
Veganist
Veganisten zijn de meest consequente vegetariërs en gebruiken geen voedsel van levende dieren zoals eieren, melk, melkproducten en honing. Ze trekken deze consequente levenshouding door en gebruiken geen leer, wol, zijden of verzorgingsproducten waarin dierlijke substanties zijn verwerkt of op dieren zijn uitgetest. Ze worden vaak ‘totaalvegetariër’ genoemd. Een voedingswijze die uitsluitend plantaardig is, wordt gezien als zeer gezond op voorwaarde dat het dieet evenwichtig is samengesteld en goede voedingsregels in acht worden genomen. Plantaardig voedsel levert alles wat een mens nodig heeft, alleen de vitamine B12 komt er niet in voor, maar dat is geen probleem gezien deze in de darm wordt aangemaakt.
Ovo-lacto-vegetarier
De Ovo-lacto-vegetariër komt vrij veel voor en gebruikt eieren, melk en melkproducten omdat deze afkomstig zijn van levende dieren. Ze hebben in tegenstelling tot de veganist een gevarieerd voedingspatroon wat de sociale contacten vergemakkelijkt, zeker als men bij niet-vegetariërs of buitenshuis eet. Melk is een omstreden voedingsmiddel en wordt te gemakkelijk eenzijdig beoordeeld. Het is een feit dat een volwassene geen melk nodig heeft en dat men zonder melk en melkproducten gezond kan leven. Voor een aantal personen is de consumptie van melk zelfs niet mogelijk. Sommigen zijn er allergisch voor, lijden aan lactose-intolerantie of er vindt een verslijmende werking plaats zowel op de luchtwegen als in de dikke darm. Deze personen moeten voorzichtig zijn met graanvoeding die eveneens sterk verslijmend werkt, vooral in combinatie van melk zoals havermoutpap of meusli.
Voor wie daar geen last van heeft, biedt melk voedkundig gezien een aantal voordelen: het is een waterrijke en vloeibare voeding, is calorie -arm, sterk waterafdrijvend, heeft een licht verteerbaar eiwit, is rijk aan calcium, fosfor en magnesium, de bouwstenen van het bot, bevat vitamine A, D en K en verder B1, B2, B3, B6. Melk is rijk aan zink, koper, mangaan en selenium. Gezien melk bedoeld is voor het jonge kind of dier, is het een licht verteerbare en totaalvoeding voor het nog zwak en onvolgroeid verteringsstelsel.
De lacto-vegetarier zijn vegetariërs die geen eieren eten, maar wel melk en melkproducten. De pollotariër eet geen vlees en vis, maar wel kip, de pescotariër eet vis en de pesco-pollotariër eet vis en kip. Deze drie groepen mogen zich niet vegetariër noemen omdat hun voedingswijze in strijd is met het ethisch principe van het vegetarisme.
Ongegronde bezwaren tegen Vegetarische voeding
Er wordt kritiek geuit op de voedingswijze van vegetariërs, maar die zijn meestal ongegrond, onbetrouwbaar of steunen op onwetendheid. Er zijn drie argumenten die vaak worden opgegeven om vegetarische voeding kritisch te beoordelen.
· Alleseter
Zo beweren sommige biologen dat de mens een alleseter zou zijn. Alleseters zijn dieren die in een noodsituatie overschakelen op voedsel dat niet overeenstemt met de anatomie en de fysiologie van hun verteringsstelsel. De mens heeft nog steeds het verteringsstelsel van een fructivoor dat afgestemd is op vruchten en zacht plantaardig voedsel.
· Voedingsstoffen zijn ondervertegenwoordigd
Zowel bij een vleesvoeding als bij vegetarische gerechten kan men maaltijden slecht samenstellen waardoor er inderdaad bepaalde tekorten kunnen optreden. Dit heeft niets met het vegetarisme te maken. Uit onze jarenlange ervaring en onderzoeken is gebleken dat een vegetarische voeding een veel hoger rendement heeft waardoor de behoefte aan calorieën, nutriënten en micronutriënten geringer is dan de regulier aangegeven dagelijkse behoefte.
· Vlees moet men vervangen
Nog te veel vertrekt men vanuit de vleesvoeding als referentie. Een vegetarische voeding hoeft niet aan die normen te voldoen omdat zij veel meer te bieden heeft. Veel vegetariërs menen dat ze vlees moeten vervangen door de zogenoemde vleesvervangers. Deze vleesvervangers zijn zwaar verteerbaar, meestal erg droog en niet aantrekkelijk van smaak en uitzicht. Als vegetariër hebben we een veel gevarieerde voeding die bovendien dichter bij onze eigen natuur staat.
Een vegetariër hecht niet alleen belang aan zijn voeding, maar leeft veel gezonder. De meeste vegetariërs roken niet, gebruiken geen alcohol, drinken geen of weinig koffie, zwarte en groene thee, beperken het gebruik van industriesuiker en zien af van zwarte chocolade en andere vormen van snoep. Ze bewegen meer, leven dichter bij de natuur, respecteren het levensritme en hebben een positieve en geweldloze levenshouding met respect voor alle vormen van leven.
Een vegetarische school
De vzw Europese Academie voor natuurlijke gezondheidszorg met campussen in Antwerpen, Gent, Leuven en Maastricht is een vegetarische school. Op school houden docenten en studenten zich strikt aan de vegetarische voedingswijze terwijl de vakken voedingsleer, voedingsbereidingen, voedingspresentaties en demonstraties, voedingsadviezen, voedingstherapie, gastro-intestinale therapieën en afslanken uitsluitend op het vegetarisme zijn gebaseerd. Dat geldt ook voor de eindwerken die de examencommissie ieder jaar beoordeelt. Al meer dan 25 jaar draagt de vzw Europese Academie de vegetarische boodschap met hart en ziel uit.
www.vegetariers.nl
www.evavzw.be
www.europeseacademie.be
www.natuurgeneeskundigen.be en
natuur-en-gezondheid.skynetblogs.be