Kurkuma is een kruid dat pas sinds enkele decennia zijn intrede heeft gedaan in de gezonde keuken, maar dat als genezend kruid steeds meer bekendheid verwerft. Duitse wetenschappers uit Keulen en Jülich zijn tot de conclusie gekomen dat dit kruid wel degelijk een gunstige invloed heeft op de hersenen. Er is goede hoop dat het Alzheimer en andere vormen van dementie afremt of stabiliseert, maar het onderzoek is nog niet afgerond. Kurkuma is de wortelstok van een vaste kruidachtige plant die tot de gemberfamilie behoort (Zingiberaceae). Oorspronkelijk komt deze plant uit Indonesië, maar is in India eveneens erg gewaardeerd. Er zijn vele soorten, maar de Kurkuma die we hier bespreken, is de Curcuma longa L. en wordt in de volksmond ‘gele wortel’ genoemd wat verwijst naar de intens oranjegele kleur van de wortelstok. Kurkuma levert trouwens de gele kleur voor curry, een kruidenmengsel dat in de westerse keuken veel wordt gebruikt.
Een aantrekkelijk keukenkruid
Pas in de jaren tachtig van de vorige eeuw werd er in het Westen belangstelling voor dit kruid getoond. Het gele poeder heeft snel zijn weg gevonden naar de voedings-industrie als natuurlijke kleurstof (E100). Het is inmiddels een veel gebruikt keuken-kruid terwijl het als geneeskrachtig kruid de nodige aandacht weet te trekken. Kurkuma is rijk aan etherische oliën en fenolen, dit zijn de oranje kleurstoffen die curcumine worden genoemd. Aan kurkuma worden talrijke gunstige eigenschappen toegeschreven. Het is geen wondermiddel, maar binnen een goede omkadering zoals een gezonde voeding en een natuurlijke levenswijze heeft dit kruid een positieve invloed op vele aspecten van de gezondheid. Vooral als preventie tegen veel bedreigende ziekten is het goed regelmatig kurkuma als keukenkruid te gebruiken. In kookboeken zult u regelmatig recepten vinden waarin kurkuma verwerkt is. Keukenkruiden worden meestal gebruikt voor de smaak, de geur en de kleur waardoor gerechten aantrekkelijk worden. Keukenkruiden behouden hun geneeskrachtige werking. De meeste keukenkruiden hebben een gunstige invloed op de vertering en dat geldt evenzeer voor kurkuma. Dit kruid staat bekend voor zijn gunstige invloed op de maag, de gal en de lever, hoewel men niet mag overdrijven omdat bij een te hoge dosis maagirritatie kan optreden.
Zijn genezende werking
In de Ayurveda, de traditionele Indische geneeskunde, neemt dit kruid een belangrijke plaats in bij het behandelen van talrijke ziekten. Voor zijn genezende werking wordt kurkuma gebruikt in de vorm van tinctuur, alcoholatuur, kruidenazijn, siroop en verder opgelost in water of melk en als geelwortelsap. Er zijn talrijke indicaties bekend. We hebben al gewezen op zijn gunstige invloed op de maag, gal en lever. Vooral voor de lever is het een aanbevolen kruid omwille van zijn reinigende en herstellende werking, o.a. bij misbruik van alcoholische drank of het veelvuldig gebruik van chemische medicijnen. Bij iedere leverziekte kan het worden ingeschakeld. Het is daarom niet vreemd dat dit kruid een cholesterolverlagende werking heeft, bloedstolling en abnormale bloedklontering voorkomt zodat het risico op trombose en embolie verkleind wordt. Kurkuma staat bekend om zijn grote ontstekingsremmende werking en is een vorm van een natuurlijk antibioticum. Deze werking is toe te schrijven aan het stimuleren van de productie van natuurlijke corticosteroïden in de bijnier en het verhinderen dat cortisol wordt afgebroken. Vooral het hoge gehalte aan etherische olie verklaart deze ontstekingsremmende werking. Kurkuma wordt aanbevolen bij acute en chronische ontstekingen zoals bij reumatoïde artritis, maar ook bij spier- en peesontsteking. Kan gebruikt worden bij spierpijnen zoals fibromyalgie. Bij inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa kan het verzachting brengen. Verder zijn er aanwijzingen dat kurkuma helpt bij hart- en vaatziekten, diabetes, neurologische aandoeningen, longziekten en vele andere kwalen. Het blijft echter moeilijk om de intensiteit van het genezend effect op al deze ziekten te bepalen. Dat geldt trouwens voor alle kruiden. Het grote voordeel van zijn genezende werking is terug te voeren op zijn breed werkingsspectrum, d.w.z. dat kurkuma op zeer veel fysiologische processen een gunstige invloed heeft en daarmee aan talrijke genezingsprocessen een bijdrage levert.
Alzheimer
Alzheimer is een gevreesde vorm van dementie die steeds vaker voorkomt. Het geheugen valt geheel of gedeeltelijk weg waardoor deze patiënten hun identiteit verliezen. Ze herkennen niet meer de personen uit hun directe omgeving en leggen geen biologische verbanden en sociale structuren meer. Sommige hersencellen sterven af waardoor bepaalde functies niet meer mogelijk zijn. Alzheimer komt vaak in de familie voor en kan vanaf 45 jaar getest worden op erfelijke belasting waardoor de nodige voorzorgsmaatregelen tijdig kunnen getroffen worden zodat de ziekte wordt afgeremd. Duitse wetenschappers hebben ratten met kurkuma geïnjecteerd. Uit de hersenscan bleek dat de delen die bekend staan als invloedrijk bij de groei van zenuwcellen veel meer activiteit ontwikkelden. Verder werden neutrale stamcellen (NSC’s) gemarineerd in verschillende kurkumaconcentraties. Hoe meer kurkuma, hoe groter de groei met een groeisnelheid tot 80%. Stamcellen kunnen transformeren tot soorten hersencellen met een herstellende werking. De wetenschappers zijn duidelijk verrast over het bereikte resultaat. Onderzoek op vissen en kleine dieren lijkt hetzelfde effect te geven. De volgende stap is testen op mensen, maar dat kan nog een tijd op zich laten wachten. Gezien kurkuma geen bijwerkingen kent en geen enkel nadeel bevelen de wetenschappers aan kurkuma als keukenkruid te gebruiken. Kurkuma kent weinig contra-indicaties. Een te hoge dosis kan het maagslijmvlies irriteren. Tijdens de zwangerschap is kurkuma niet aan te bevelen omdat het een stimulerende werking op de baarmoeder kent. Door zijn bloedverdunnende werking is dit kruid niet aan te bevelen voor mensen die bloedverdunners gebruiken. Bij galstenen of bij acute ontsteking van de galwegen is het niet aan te raden kurkuma te gebruiken. Denk er aan dat bij gebruik van kruiden de omkadering doorslaggevend is. De subtiele werking van een kruid kan door negatieve factoren zoals onevenwichtige voeding, stress, gebrek aan beweging, negatieve instelling, onvoldoende nachtrust enz. afgeremd worden. Een kruid mag men niet met een chemische medicijn vergelijken.
Surf voor meer informatie over gezonde voeding, levenswijzen, kruiden, natuurgeneeskunde enz. naar www.europeseacademie.be. Bent u op zoek naar therapeutische ondersteuning surf dan naar www.natuurgeneeskundigen.be