Het gaat niet goed op de werkvloer, één op de vier jongeren kan de werkdruk niet aan terwijl een op de drie werknemers boven de 55 stiekem uitkijkt naar zijn pensioen. Onderzoekers gaan er vanuit dat meer dan 80% onder stress staat en dat burn-out steeds meer voorkomt. Het probleem is ernstig en alarmerend. In België heeft de minister van welzijn 2,9 miljoen euro ter beschikking gesteld om op de werkvloer te coachen, maar er is meer nodig dan geld alleen. Het is een gigantisch probleem dat verstrengeld zit in een bekrompen en voorbijgestreefd economisch systeem. Gezien de globalisering en de complexiteit van de economie mag men van bovenuit niet te veel op verbetering rekenen. De enige mogelijkheid is dat er van onderuit, aan de basis, veranderingen worden doorgevoerd. Het particulier initiatief is een machtig wapen binnen de democratie, vandaar dat de werknemers zelf de problemen moeten aanpakken. Pas dan wordt de machtige bovenlaag wakker geschud en is er geen andere keuze dan veranderingen door te voeren.
Werkgever
De werkgever weet dat zijn beste werknemers gezonde en gelukkige mensen zijn die altijd present zijn, goed functioneren en zelden of nooit ziekenverlof nemen. Zij zorgen voor een gezonde werksfeer en moedigen de zwakke werknemers aan of sleuren ze mee door moeilijke momenten. Investeren in gezondheid op de werkvloer loont, maar deze boodschap dringt nog te weinig door. Een werkgever draagt grote verantwoordelijkheid over zijn bedrijf of dienstverlening. De bestellingen moeten op tijd de deur uit en de kwaliteit moet onberispelijk zijn want de concurrentie is bikkelhard. De economie is heel kwetsbaar, er zijn geen zekerheden meer en alertheid is permanent geboden. De enige garantie voor een werkgever is kunnen rekenen op stabiele, betrouwbare en gezonde werknemers. Dat bereikt men niet door af en toe een ontspannende activiteit of evenement in te lassen, er is meer nodig.
De Overheid
De Overheid maakt zich grote zorgen want de sociale zekerheid kan voor de kosten van de zieke werknemers opdraaien terwijl een wankelende economie weinig belastingen oplevert. Politici dromen ervan dat werknemers tot hun 67ste aan de slag blijven om de pensioenen betaalbaar te houden. Het probleem stelt zich vooral bij de jongeren, vooral bij de dertigers. Als zij nu het beroepsleven niet aankunnen, zal dat in de toekomst niet verbeteren. Men vraagt zich af hoelang deze jongeren het nog vol houden? Gaan zij morgen niet massaal gebruik maken van de sociale zekerheid? Er treedt van jaar tot jaar een duidelijke degeneratie op terwijl iedereen zit te roepen dat we steeds ouder en gezonder worden. Op papier kloppen de statistieken en lijken de curven de goede weg op te gaan, maar de werkelijkheid is helaas anders.
De werknemers
Er zijn nog gelukkige en gezonde werknemers met voldoende beroepsfierheid en doorzettingsvermogen, maar ze zijn meestal werkzaam in kleinere bedrijven. Deze groep wordt helaas steeds kleiner. De werkdruk ligt meestal erg hoog en het maakt weinig uit of men in de productie of de administratie werkzaam is. Het volume werk staat niet meer in verhouding met de beschikbare tijd zodat het tempo de grens van de haalbaarheid overschrijdt. Waarom gaan werknemers gebukt onder de verantwoordelijkheid die ze niet langer kunnen of wensen te dragen? Waarom missen ze collegialiteit en vinden ze geen voldoening meer bij het uitvoeren van hun beroepstaken? Vragen die men niet gemakkelijk kan beantwoorden omdat het probleem veel complexer is en verder gaat dan de werkvloer. Het is een maatschappelijk probleem. Er zijn niet alleen oorzaken, maar ook uitlokkende factoren en daar houdt men geen rekening mee of men kent het verschil niet eens. Te lang heeft men een grens getrokken tussen privé en werkvloer terwijl die grens er niet is. Wie thuis gelukkig is, is dat ook op zijn werk. Wie thuis problemen heeft, projecteert die op de werkvloer, maar ook omgekeerd. Te lang heeft men de werknemer beschouwd als een te dure schakel binnen een economisch systeem waarvoor er nog geen machine of robot ter beschikking is. Een werknemer is een ‘mens’ met alle kwaliteiten en gevoeligheden die daaraan verbonden zijn.
Wie meent dit probleem te kunnen oplossen door wat herstructureringen door te voeren, lijdt aan tunnelvisie. Het is een maatschappelijk probleem dat niet kan ontkoppeld worden van de verzurende en agressieve samenleving. Er heerst een algemeen gevoel van onverschilligheid, ontevredenheid en pessimisme en dat is voer voor populistische politieke partijen die dit probleem met hun ijdele beloftes niet kunnen oplossen, maar alleen vergroten. Verwacht niet te veel van de Overheid want die is beperkt tot het verstrekken van richtlijnen met een bijbehorende financiering De werknemer kan zelf op de werkvloer heel wat verbeteringen doorvoeren zodat bepaalde spanningen afnemen, de beroepstaken vlotter worden uitgevoerd en men een hechte gemeenschap vormt. De werknemers en ook de werkgever moeten beseffen dat men het grootste deel van zijn leven op de werkvloer doorbrengt (40 à 45 jaar) en men daarom mag eisen dat deze lange periode in de beste omstandigheden verloopt.
Levensverwachting
Er zijn werknemers die door hun beroepstaken een negatieve invloed ondergaan op hun gezondheid. Men noemt dit beroepsziekte waaraan invaliditeit of vervroegd pensioen is gekoppeld. Niemand spreekt echter over de invloed van het beroepsleven op de levensverwachting. Er zijn veel werknemers die vroegtijdig sterven of al na enkele jaren dat ze met pensioen zijn. Veel werknemers verkorten hun leven doordat ze te lang onder druk hebben gestaan, geen arbeidsvreugde hebben genoten en het beroepsleven als een noodzakelijk verplichting hebben ervaren. Als men pleit om de werkdruk te doen afnemen is dat een goede zaak, maar absoluut onvoldoende. Het probleem moet in zijn totaliteit worden aangepakt. Gezonde voeding, meer beweging, stressbeheersing, zinvolle vrijetijdsbesteding en een positieve instelling vormen het fundament voor meer gezondheid en welzijn, zowel thuis als op het werk. Gezondheidseducatie is een afdoend middel om bewust te worden dat iedere werknemer aan zichzelf kan werken en zo beter bestand is tegen de werkdruk. Alleen van onderuit kan men de top veranderen.
Persoonlijkheidscoach
De werknemer heeft begeleiding nodig om aan zichzelf te werken. De vzw Europese Academie biedt een opleiding aan tot Persoonlijkheidscoach die werknemers zowel thuis als op de werkvloer begeleidt. De kern van ieder probleem ligt in de persoonlijkheid verscholen, daar moet de verbetering en de veranderingen optreden. Door een ruimere aanpak wordt de thuis-werk balans hersteld, is men beter bestand tegen de werkdruk zodat men spontaan initiatieven neemt om de werksfeer aangenamer te maken. Deze opleiding is gericht op de noden van het bedrijfsleven. Voor meer informatie surf naar: www.europeseacademie.be