Steeds meer studies tonen aan dat etherische olie een uitzonderlijke werking heeft bij het behandelen van psychische stoornissen en fysieke klachten. Het is vooral de geur die hierbij een rol speelt. Geuren roepen herinneringen op door bepaalde vergelijkingen te maken of wekken aangename gevoelens op. De neus is rechtstreeks verbonden met de reukhersenen zodat etherische olie bepaalde hersengebieden positief beïnvloedt. Daarnaast heeft etherische olie een intense werking op de huid, zorgt voor rust en ontspanning, stimuleert de concentratie en versterkt de motivatie. Er werd een onderzoek uitgevoerd in Japanse en Amerikaanse kantoren, waarbij een mengsel van etherische olie van citroen, grapefruit en lavendel werd samengevoegd. Het onderzoek toonde aan dat de geur van dit mengsel er voor zorgde dat er minder fouten werden gemaakt. Een ander onderzoek bij schoolkinderen dat vier jaar heeft geduurd en waarbij 800 kinderen waren betrokken, heeft bevestigd dat bij een groot aantal kinderen de resultaten opvallend verbeterd waren. Verder stelden de onderzoekers vast dat het schoolgebeuren positiever werd ervaren, dat de stemming in de klassen beter werd en minder agressie werd vastgesteld. Vooral als het gebruik van etherische olie een goede omkadering kent, kan men positieve resultaten verwachten. De etherische olie heeft zijn werking, maar die kan versterkt of afgezwakt worden door een positieve of negatieve omkadering of omgevingsfactoren. Geen enkel middel staat op zichzelf, maar zijn werking is altijd afhankelijk van de omkadering.
Lavendel is een rustgevend kruid en die eigenschap vinden we eveneens terug in de vorm van etherische olie. Als men etherische olie van lavendel 15 minuten voor het slapen gaan in de slaapkamer laat verstuiven, zorgt dit voor een gezonde slaap. Tegelijkertijd wordt de lucht gezuiverd en worden de insecten verdreven. Deze etherische olie behoort door zijn hoog gehalte aan esters tot het element Lucht en heeft een extraverte werking. Wie vast zit in zijn negatieve gevoelens en zich depressief voelt, moet weer loskomen. De rustgevende en genezende werking ligt in het open gaan, open bloeien en weer vrolijk worden. Het is niet vreemd dat deze etherisch olie gebruikt wordt bij spierspanningen en blokkades van de skeletspieren. Depressieve mensen hebben behoefte aan warmte, maar ook aan beweging, loslaten, zorgen kunnen relativeren om uit het passieve te stappen om weer gelukkig te worden. Etherische olie van lavendel zorgt dat het bedrukte gezicht en de verkrampte houding verdwijnen zodat men weer beweeglijk wordt en hartelijk kan lachen. Dit is maar een voorbeeld van het behandelen van psychische of emotionele problemen, maar zo zijn er tientallen. Etherische oliën behoren samen met de Bach Bloemenremedies tot de beste plantaardige psychofarmaca omdat ze op hetzelfde principe werken. Ze maken los wat vast zit en maken vast wat los zit.
Tijdens een Internationaal Aromatherapie-vakcongres in Detmold heeft men aandacht besteed aan de fysieke toepassingen van aromatherapie en haar invloed op de cellen. Prof. Dr. Hanns Hatt, celfysioloog en aromaonderzoeker, heeft met zijn team vastgesteld dat de huid ontvankelijk is voor etherische olie. Zo kwam hij tot de ontdekking dat Sandelhoutolie (Santallum album) goed is bij het behandelen van huidontsteking. Dit is geen ontdekking, maar eerder een bevestiging van wat al eerder bekend was. Jan Margodt, aromatherapeut en docent aan de Europese Academie zegt: ‘ Sandelhout werkt samentrekkend en versterkt de huid en kan gebruikt worden in anti-rimpelcrème. Sandelhout heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan naast huidontstekingen eveneens toegepast worden bij het behandelen van acne en psoriasis.’ Hij voegt er nog aan toe dat in de cosmetica de etherische olie van Sandelhout bij droge en geïrriteerde huid kan gebruikt worden. Hij waarschuwt wel dat deze etherische olie slechts kortdurend mag gebruikt worden. Misschien nog te vermelden dat Sandelhoutolie door zijn hoog gehalte aan sesquiterpenolen tot het element Aarde wordt gerekend. Het gaat immers om een introverte etherische olie die zijn energie naar binnen richt.
Dr. Gerda Dorfinger uit Wenen houdt zich al jaren bezig met het toepassen van etherische oliën bij het behandelen van ontstekingen aan de blaas en urinewegen. Ze weet inmiddels dat bacteriën die blaasontsteking veroorzaken evenzeer met etherische olie kunnen behandeld worden in plaats van met antibiotica. Sandelhoutolie is hiervoor geschikt. Etherische oliën passen we op verschillende wijze toe zoals door inname, inhalatie, massage, bad, verstuiven en als kompres. Etherische olie is uiterst geconcentreerd, men heeft enorm veel bloemen of planten nodig om er etherische olie uit te halen. Daarom gaat men er uiterst zorgzaam mee om. Aromatherapie is geen doe het zelf methode. Door de hoge concentratie zijn risico’s niet uit te sluiten. Orale inname van etherische olie kan enkel op advies of onder leiding van een ervaren Aromatherapeut. Sommige etherische oliën hebben bij inname een neurotoxische werking, sommige werken abortief. Wie etherische olie wenst te gebruiken, moet een minimum aan inzicht en kennis hebben en weten waarop men moet letten om risico’s uit te sluiten of te beperken.
Zo zijn er mensen die buiten beter weten om wat druppels etherische olie aan het badwater toevoegen om van een aromatisch bad te genieten, maar zo werkt het niet. De etherische olie drijft op het water, verdampt en mist daardoor zijn toepassing. Ze worden eerst gemengd met een neutrale badolie, wat shampoo of wat room als emulgator en worden dan pas aan het badwater toegevoegd. Het is deze basiskennis waarover men moet beschikken om risico’s te voorkomen. Het is onverantwoord om zonder inzicht en kennis etherische oliën te gebruiken omdat deze zo hoog geconcentreerd zijn. Daarom organiseert de Europese Academie voor natuurlijke gezondheidszorg open cursussen in verband met Aromatherapie. In iedere les wordt eerst ingegaan op de Aromaleer en daarna op de Aromatherapie en praktische toepassingen. Zo leert iedereen op een correcte manier met etherische olie om te gaan. In de opleiding Herborist gaat men uitvoerig in op de Aromatherapie en de etherische oliën omdat deze in veel kruidenbereidingen worden toegepast. In de opleiding Gezondheidstherapeut gaat men in op de medische toepassingen.